TT Mỹ Donald Trump (Trài) TT Ukraine Zelensky (Phải)

Tổng thống Ukraine Zelensky có đề xuất một đề nghị mới với Nga về một phần ngừng bắn vào thứ Ba (4/03/2025), rằng Ukraine sẽ sẵn sàng thả tù nhân và đồng ý ngừng bắn, theo đó sẽ cấm các cuộc tấn công tầm xa vào cơ sở hạ tầng dân sự và năng lượng của Ukraine.
Đề xuất này được đưa ra sau khi TT Trump tuyên bố rằng Zelensky chưa sẵn sàng cho hòa bình và ngừng viện trợ quân sự cho Ukraine. Đề nghị này là lời nhắn đến TT Trump rằng: thưa Tổng Thống Hoa Kỳ  tôi muốn hòa bình xin ông cho tôi cùng nhập cuộc.
Trên trang mạng xã hôi X, Zelensky đã viết tiếp: “Sau đó, chúng tôi muốn tiến hành rất nhanh qua tất cả các giai đoạn tiếp theo và làm việc với Hoa Kỳ để thống nhất một thỏa thuận cuối cùng mạnh mẽ”, đồng thời nhắc lại lòng biết ơn của ông đối với sự ủng hộ của Hoa Kỳ để đáp lại các nhân vật của đảng Cộng Hòa đã chỉ trích ông không biết ơn đầy đủ trong chuyến viếng thăm Washington cuối tuần trước, nơi một cuộc họp tại Phòng Bầu Dục đã nổ ra thành một cuộc đấu khẩu giữa ông với Tổng thống Trump và Phó Tổng Thống Vance.

Về việc này, trên mạnh xã hội X, trong bài đăng của mình, Zelensky viết: thừa nhận rằng cách cuộc họp diễn ra là “đáng tiếc” và “Đã đến lúc phải làm cho mọi thứ trở nên đứng đắn. Chúng tôi muốn sự hợp tác và giao tiếp trong tương lai mang tính xây dựng”.
Đề xuất này được đưa ra sau khi quyết định tạm ngừng viện trợ quân sự của TT Trump hôm thứ Hai (3/3/2025) gây chấn động khắp Ukraine và châu Âu, làm nổi lên sự lo lắng là Ukraine sẽ suy yếu trên chiến trường và đang kêu gọi người châu Âu tăng cường lấp đầy những khoảng trống viện trợ của Hoa Kỳ.

Ý tưởng về lệnh ngừng bắn một phần ban đầu được Tổng Thống Pháp đưa ra, đề xuất một “lệnh ngừng bắn trên không, trên biển và trên cơ sở hạ tầng năng lượng kéo dài một tháng” có thể được giám sát tốt hơn so với giao tranh trên bộ dọc theo tuyến đầu với chiều dài hàng ngàn dặm. Nếu nó được duy trì, một lệnh ngừng bắn có thể được kết hợp với các cuộc đàm phán về bảo đảm an ninh và các vấn đề khác, và tiếp theo là khả năng điều động quân đội các nước châu Âu để giữ gìn hòa bình được lâu bền.

Việc tạm dừng viện trợ của Washington hôm thứ Hai đã gây tổn thương cho Ukraine, quốc gia phụ thuộc rất nhiều vào vũ khí của Hoa Kỳ trong suốt ba năm chiến tranh với Nga. Các nhà phân tích quân sự cho biết họ có thể đủ trang thiết bị quân sự chiến đấu trong vài tháng để giữ vững phòng tuyến. Tuy nhiên, về lâu dài thì rất khó khăn.

Thủ tướng Ukraine Denys Shmyhal trong một cuộc họp báo hôm thứ Ba (4/03/2025) ông đã nồng nhiệt cảm ơn về những nỗ lực của Hoa Kỳ từ ngày bắt đấu cuộc chiến cho đến nay. Ông cũng nói đất nước này đang huy động tài chính để xây dựng năng lực phòng thủ cho quốc gia của mình. Ông cho biết Ukraine hiện đã sản xuất 30 phần trăm vũ khí và thiết bị được xử dụng ở tuyến đầu, đến cuối năm, nước nay sẽ sản xuất 50 phần trăm.
Shmyhal nói: “Chúng tôi biết phải tự lực cánh sinh” tuy vậy sự “Sự tồn tại của chúng ta đang bị đe dọa”. Ukraine sẵn sàng ký thỏa thuận khoáng sản với Hoa Kỳ, được lên kế hoạch vào tuần trước nhưng rất tiếc có cuộc đụng độ ngoại giao tại Phòng Bầu Dục giữa Tổng Thống Trump và Zelensky.

Người phát ngôn của Điện Kremlin Dmitry Peskov hoan nghênh việc Hoa Kỳ tạm dừng viện trợ quân sự cho Ukraine hôm thứ Ba, cho đó là “một quyết định thực sự có thể thúc đẩy chế độ Ukraine tiến tới tiến trình hòa bình” và là “đóng góp tốt nhất” để đẩy nhanh quá trình chấm dứt chiến tranh.

Các quan chức nắm rõ tình hình quân sự ở Ukraine có đủ kho dự trữ một số loại đạn dược như đạn pháo và có thể tìm nguồn cung ứng khác ở nơi khác, nhưng việc tạm dừng của Mỹ sẽ để lại khoảng trống nguy hiểm trong cuộc chiến chống lại hỏa tiễn tầm xa và máy bay không người lái của Nga.

Roman Kostenko, một thành viên của ủy ban an ninh quốc gia của quốc hội và là cựu chỉ huy quân đội Ukraine, cho biết hỏa tiễn cho các hệ thống phòng không như Patriot sẽ khó có thể thay thế. Kostenko nói rằng: “Đây là những hỏa tiễn duy nhất, có thể bắn hạ hỏa tiễn đạn đạo của Nga, có thể bảo vệ cơ sở hạ tầng của Ukraine”. Ukraine có một số kho dự trữ, nhưng họ nhận ra rằng Hoa Kỳ không tiếp tục cung cấp hỏa tiễn Patriot thì hệ thống phòng không của Ukraine sẽ cạn rất nhanh”.

Giới chức cao cấp dấu tên của Ukraine nói rằng: Quân đội Ukraine sẽ không thể giữ vững tuyến phòng thủ trong nhiều tháng nếu châu Âu không thể lấp đầy ngay những khoảng trống mà Hoa Kỳ để lại, Thêm nữa “Về khả năng tiếp tục chiến đấu của Ukraine ở vùng Donbas và ở miền Nam là không tốt, mặc dù chúng tôi sẽ không sụp đổ nhanh chóng”. Ông cho biết thêm điều quan trọng nhất đối với khả năng chiến đấu của của quân đội Ukraine tùy thuộc vào việc cung cấp thông tin tình báo vệ tinh và nếu không có từ Hoa Kỳ, hậu quả chiến đấu mất hiệu quả rất nhiều.

Đăng trên X, ông Michael Kofman, nhà phân tích quốc phòng của Quỹ Carnegie, lưu ý rằng đối với các hành động phòng thủ, mặc dù quân đội của Ukraine ít phụ thuộc hơn vào thiết bị của Hoa Kỳ so với trước đây, đặc biệt là khi bản chất của cuộc giao tranh đã thay đổi. “Hầu hết các thương vong hiện nay là do mìn và máy bay không người lái được sản xuất tại Ukraine”.

Malcolm Chalmers, phó tổng giám đốc của tổ chức nghiên cứu quốc phòng Royal United Services Institute có trụ sở tại London, đồng ý rằng sự sụp đổ của Ukraine trên tuyến đầu không phải xẩy ra nhanh chóng, nhưng ông cho biết điều đó sẽ bị ảnh hưởng nặng nề trong dài hạn.

“Các ước tính gần đây cho thấy chỉ có 20 phần trăm tổng số phần quân sự cung cấp cho lực lượng Ukraine hiện là từ Hoa Kỳ”, và 25 phần trăm khác đến từ Châu Âu và các nơi khác trên thế giới. “Nhưng 20 phần trăm của Hoa Kỳ là loại vũ khí nguy hiểm nhất và quan trọng nhất”.

Mark Cancian thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế cho biết lệnh ngừng tiếp viện vũ khí của Hoa Kỳ sẽ chặn đứng hàng tỷ đô la thiết bị quân sự đã được thanh toán và đang trên đường gửi đến Ukraine. Nếu lệnh ngừng viện trợ của chính quyền Trump ban hành có thể mất khoảng một tỷ đô la thiết bị mỗi tháng.

Các nhà lãnh đạo châu Âu đã nhắc lại lời hứa sẽ tiếp tục hỗ trợ Ukraine, mặc dù không rõ liệu họ có thể bù đắp hoàn toàn cho lệnh tạm dừng của Hoa Kỳ hay không.

Các quan chức và nhà phân tích cho biết viện trợ đã cam kết cho năm 2025, bao gồm cả từ châu Âu, đã giúp Ukraine có tài chính vững chắc trong năm nay. Và những người ủng hộ Ukraine ở châu Âu có thể huy động thêm tiền cho viện trợ quân sự, nhưng họ không thể sánh được với năng lực chủ chốt của Hoa Kỳ về phòng không và khả năng tấn công từ hỏa tiễn tầm xa của Nga.

“Có một vấn đề về tài chánh và sau đó là vấn đề về năng lực. Về vấn đề tiền bạc, câu trả lời là có”, bà Nathalie Tocci, giám đốc Viện Quan hệ Quốc tế có trụ sở tại Rome và là cựu cố vấn chính sách đối ngoại của Liên Minh Châu Âu xác nhận “Rõ ràng là người châu Âu dù có tiền bạc nhưng hiện thiếu năng lực so với vũ khí Hoa Kỳ cung cấp”. Bà khẳng định “Sẽ là thời khắc thực sự khó khăn, trong thời gian chờ đợi khi chúng ta có thể lấp đầy những năng lực mà hiện tại chúng ta không có, Ukraine sẽ phải trả giá rất đắc”.

Các quan chức EU đã tìm cách huy động viện trợ quân sự mới cho Ukraine trị giá hơn 20 tỷ đô la. Những nỗ lực đó đang phải đối mặt với những khó khăn về kinh tế giữa các quốc gia thành viên và sự phản đối từ một số quốc gia, đáng chú ý là Hungary thân thiện với Moscow, quốc gia này thường cố gắng trì hoãn viện trợ của EU cho Ukraine.

Vào thứ Sáu, Trump và Vance đã công khai chỉ trích Zelensky tại Nhà Trắng, yêu cầu sự tôn trọng và biết ơn. Zelensky đã nhận thêm một lời khiển trách từ Trump vào thứ Hai vì đã nói rằng một thỏa thuận chấm dứt chiến tranh giữa Nga và Ukraine “vẫn còn rất, rất xa vời”. Trong một bài đăng trên Truth Social, Trump đã chỉ trích Zelensky và cáo buộc ông không muốn hòa bình.

Kể từ khi chiến tranh bắt đầu vào năm 2022, Hoa Kỳ đã cung cấp hơn 100 tỷ đô la viện trợ quân sự và kinh tế cho Ukraine, 

 https://vietquoc.org