Trước tình hình bất ổn toàn cầu ngày càng gia tăng hiện nay, Tập tận dụng cơ hội này để trình bày các ý tưởng về “thúc đẩy tăng trưởng kinh tế khu vực và toàn cầu”.

Một sai lầm không đáng có

Chuyên viên về châu Á tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến Lược và Quốc tế của Hoa Kỳ, ông Matthew Goodman nhận xét rằng: “Việc Tổng thống Mỹ không tham dự Hội Nghị các nhà lãnh đạo kinh tế APEC là một sai lầm không đáng có”.

Ông Goodman cho rằng lẽ ra Tổng thống Biden nên có mặt ít nhất vài giờ tại Hội nghị “để cho toàn khu vực này thấy rằng ông quan tâm tới khu vực”. Trên thực tế, Tổng thống Biden không phải đi quá xa để thực hiện điều này, vì chuyến bay từ đảo Bali của Indonesia, nơi ông vừa tham dự Hội nghị thượng đỉnh G20, đến Hội Nghị Các Nhà Lãnh Đạo Kinh Tế APEC ở thủ đô Bangkok của Thái Lan, chỉ mất 4 giờ bay.

Việc nhà lãnh đạo Mỹ từ chối tham dự hội nghị này cũng gây bất ngờ bởi chính Mỹ sẽ là chủ nhà APEC và sẽ chủ tọa tổ chức Hội Nghị APEC vào năm tới. Thay vì Tổng thống Biden, Phó Tổng thống Kamala Harris tham dự Hội nghị. Bà có một bài phát biểu trước công chúng bên lề Hội Nghị APEC nhằm nói lên tầm nhìn của Mỹ trong khu vực ASEAN.
Truyền thông Mỹ cho biết, Phó Tổng thống Harris muốn chứng minh rằng “đối với các nền kinh tế và doanh nghiệp ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, không có đối tác nào tốt hơn Mỹ”.

Ngoài ra, bà muốn tập trung vào Sáng Kiến Kinh Tế Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương vì sự thịnh vượng (IPEF) mà Mỹ đã đưa ra hồi đầu năm nay. Sáng kiến này là nỗ lực chính của Mỹ nhằm tăng cường quan hệ kinh tế với châu Á.

13 quốc gia, trong đó có Nhật Bản, Australia, Thái Lan, Malaysia và Việt Nam, đã tham gia sáng kiến này. Một trong những mục tiêu của sáng kiến này là tăng cường hợp tác trong chuỗi cung ứng công nghệ và tạo thuận lợi cho thương mại kỹ thuật số.

Tổng thống Biden không tham dự Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á-Thái Bình Dương (APEC) diễn ra trong hai ngày 18 và 19/11 tại thủ đô Bangkok, Thái Lan. (Ảnh: Reuters)

Tuy nhiên, IPEF không thể cung cấp cho các đối tác Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương quyền tiếp cận miễn thuế vào thị trường Mỹ. Do đó, lợi ích kinh tế cho các quốc gia tham gia sẽ bị hạn chế rất nhiều. Trong khi đó, Trung Cộng đã chi phối chính sách thương mại trong khu vực châu Á kể từ khi Mỹ rút khỏi Hiệp Định Đối Tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP) dưới thời cựu Tổng thống Donald Trump, sau này là Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP).

Vào đầu năm nay, Hiệp Định Đối Tác Kinh tế Toàn Diện Khu Vực (RCEP), bao gồm Trung Cộng và các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), Australia, New Zealand, Nhật Bản và Hàn Quốc, đã có hiệu lực. Hiệp định này chiếm 33% tổng sản lượng kinh tế toàn cầu và là hiệp định thương mại tự do lớn nhất trên thế giới.

Đối với các nước Đông Nam Á, Trung Cộng vẫn là đối tượng thương mại quan trọng nhất. Trước những căng thẳng ngày càng tăng với Mỹ, Trung Cộng cũng muốn mở rộng hơn nữa quan hệ kinh tế với các nước láng giềng ở phía Nam của mình.

Hồi tháng 9/2022, Bộ Ngoại giao Trung Cộng tuyên bố rằng đang làm việc với “Phiên bản 3.0” của thỏa thuận thương mại tự do với khu vực. Tại Hội nghị thượng đỉnh ASEAN vừa được tổ chức cuối tuần qua tại thủ đô Phnom Penh, Campuchia, Thủ tướng Lý Khắc Cường khẳng định ý định tăng cường hợp tác với Đông Nam Á trong các lĩnh vực thương mại, công nghiệp hóa và kinh tế kỹ thuật số của Trung Cộng.

Tổng thống Biden cũng tham dự Hội nghị ở Phnom Penh. Ông cam kết hợp tác chặt chẽ hơn với các nước ASEAN. Mối quan hệ giữa ASEAN và Mỹ đã chính thức được nâng lên thành “quan hệ đối tác chiến lược toàn diện”  cùng một cấp độ ngoại giao mà lâu nay Trung Quốc đã duy trì với khu vực này.

Tổng thống Biden cam kết: “ASEAN là trung tâm trong chiến lược Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương của chính quyền tôi”. Tuy nhiên, điều gây chú ý nhiều nhất trong tuyên bố này không phải là sự “quyến rũ ngoại giao” của Mỹ, mà là địa điểm đưa ra lời tuyên bố.

Thay vì tại Campuchia, nhà lãnh đạo 79 tuổi của Mỹ lại chọn Colombia – quốc gia ở bên kia địa cầu, làm nơi thể hiện bài phát biểu của mình.

https://vietquoc.org