Tám giờ tối, tiếng ngáy của vài thằng tù vang lên sau một ngày vất vả. Giấc ngủ đem đến cho tù hai lợi ích: quên mệt và quên đói. Nhưng mà đâu có dễ dàng như vậy được. Trước khi nghỉ ngơi tù phải ngồi học ra rả như con vẹt cả chục điều cải tạo, nội quy trong căn phòng xây bằng xi măng xập xệ vừa đủ không gian chia xẻ cho mười sáu con người.
Buổi chiều mỗi thằng tù được phát phần ăn gồm có chén rưỡi cơm, chén nhỏ canh lều bều vài cọng rau muống. Nhà nước chỉ cung cấp bao nhiêu đó dinh dưỡng để bù lại năng lượng hao hụt tiêu tốn ngoài công trường lao động khổ sai.
Phần lớn tù ở đây người địa phương, được gia đình tiếp tế hàng tháng cho nên cũng bươn chải tạm. Mỗi tháng chỉ cần nhà vác lên thăm nuôi chừng hai bao cát khoai xắt lát phơi khô thì cũng vẫn giữ được sự rắn rỏi, mạnh mẽ của thân thể nhất là toán cỏ đi lao động ngoài. Phần còn lại đa số gia đình ở xa, chẳng có mấy khả năng thăm nuôi thân nhân (đang cố gắng lao động cật lực hy vọng “trên” cứu xét cho về gặp lại vợ con trước khi hội ngộ với ông bà). Nhiều thằng tù tuổi giấy tờ rất trẻ, hai mươi mốt, hai mươi hai nhưng gương mặt thì già chát, lọt thỏm trong bộ quần áo màu xanh da trời vá chằng vá đụp. Có những đứa chỉ đủ sức lê bước chân, tưởng chừng một cơn gió thổi mạnh cũng dám bị cuốn hút về trời. Đám nầy dật dờ vật vưởng như hồn ma bóng quế bị cán bộ trại gọi chung là âm binh…
Tôi nằm trong số chúng
Phòng giam chúng tôi thuộc một dãy nhà sát nhau có lẽ trước đây là trại gia binh VNCH. Mười bốn thằng tù chia nhau cái sạp gỗ đủ lớn để vai đứa này đụng vào đứa kia nếu cùng nằm ngửa. Chiều dài sập gỗ chừng một thước tám vừa đủ cho chân tù duỗi thẳng. Phía ngoài có một khoảng trống để hai người đi cùng lúc ngược chiều với nhau dành kê giường trưởng và phó phòng.
Trưởng, phó phòng tôi thuộc XDNT có mặt từ 75. Ở phòng khác là tù hình sự được tin tưởng hoặc đôi khi sĩ quan cấp trung, thiếu úy CSDB. Họ không bị tra chân vào cùm mỗi đêm như chúng tôi cộng thêm một vài đặc quyền đặc lợi như đi đâu không cần có người kèm, ăn uống nấu nướng gì tùy ý. Họ được gọi là hướng dẫn viên, hầu hết rất tốt và cảm thông với anh em tù chúng tôi. Muốn di chuyển đâu, làm gì chúng tôi bắt buộc phải có một trong những hướng dẫn viên như vậy đi kèm theo mình. Không tuân thủ việc này nếu bị cán bộ hoặc tù khác bắt gặp có thể bị đánh đập, bị cùm chân, bớt phần ăn trong biệt giam vô giới hạn.
Tối hôm đó sau khi hướng dẫn chúng tôi gào lên thật lớn những quy định phải thuộc nằm lòng, tiếp theo rút kinh nghiệm ưu khuyết điểm trong ngày lao động (thằng nào cũng ngáp dài ngáp vắn vì mệt) tay trưởng phòng bước ra ngoài cửa nghe ngóng khoảng năm phút. Khi trở vào, anh nói: mấy phòng khác cũng đã học xong, bây giờ chúng ta có thể nghỉ ngơi lấy sức .
Mười bốn thằng tù đút một chân vào chiếc cùm hình chữ U (gọi đơn giản là cái U) của riêng mình. Một thanh sắt dài sẽ xuyên qua hai lỗ tròn trên đầu chữ U và đi ra ngoài bức tường. Sau đó hướng dẫn viên sẽ kiểm soát, móc ổ khóa lại bên ngoài, phòng hờ việc tù sẽ lén mở ra phía trong để trốn. Cán bộ CA chỉ đi ngang qua kiểm tra lần chót.
Giữa đêm nếu một thằng nào đột nhiên đau bụng, hướng dẫn viên có nhiệm vụ đưa cái thùng cầu (đóng bằng gỗ) đến tại chỗ nó rồi thằng tù cứ thế ngồi trên thùng. Không thể di chuyển được vì hai chân đã cùm (cùm một chân trong tù được coi như một đặc ân) Cũng chẳng có cái chuyện phàn nàn gì ở đây. Đứa nào rặn cứ rặn đám còn lại ngủ tỉnh bơ vô tư thoải mai. Vả lại tù chẳng ăn thịt thà cá mắm nên phân ít nặng mùi, chấp nhận được chỉ trừ những ngày thăm nuôi thêm chút đồ tươi. Đi tiểu thì tương đối dễ chịu hơn, chỉ cần chuyền tay nhau cái nón sắt quân đội. Xong chuyện cứ để ngay tại chỗ hướng dẫn sẽ dọn dẹp.
Nhiều hôm thăm nuôi ăn đồ bổ dưỡng tù bị tiêu chảy, suốt đêm mấy thằng dành thùng cầu khiến nước rỉ ra tràn lan. Cũng chỉ vài tiếng cằn nhằn, chửi thề rồi sau đó tất cả đều chìm vào giấc ngủ. Ngủ cho lại sức để ngày mai những thằng âm binh lại phơi xương sườn bước thấp bước cao khiêng những tảng đá nặng nề vừa mới được nẩy lên từ một cái lòng hồ.
Thường thì đây là phút giây hạnh phúc. Ngoại trừ tiếng ngáy, tiếng nghiến răng, nuốt nước bọt (vì nằm mơ được ăn thịnh soạn), tù sẽ ngủ say cho đến khi có tiếng kẻng báo thức. Những cái bụng lép kẹp vì phần ăn buổi chiều lưng rưỡi chén cơm đã biến đâu mất, phồng lên xẹp xuống theo từng hơi thở.
Cách tôi ba đứa là thằng Ngọc Ký, bị bắt lúc mười chín tuổi, can tội cướp có vũ khí. Thằng Ký chắc nằm thấy mẹ đang rấm rức trong mơ. Hai tuần trước mẹ nó mới thăm nuôi sau gần năm trời vắng bóng. Trong giỏ quà còm cõi quý giá nhất là lon ghi gô đầy mỡ nước. Có ai tin nỗi không chỉ sau một đêm thằng nhóc nhấm nháp gần hết lon ghi gô. Vậy mà hôm sau vẫn dậy đi lao động bình thường, không tiêu chảy cũng không chết.
Thường thì Ký bắt cặp với thằng Trọng Cầu thành hai âm binh khiêng đá tảng. Nếu có công tác khác, tôi sẽ được thế vào. Chúng tôi là ba thằng âm binh đói rách nằm trong một đội chuyên làm việc nhẹ (nhẹ nhất là vận chuyển đá tảng) mà cả trại đều biết đến. Đá được đào lên từ lòng hồ, được chẻ nhỏ nặng cỡ năm mươi kí mỗi khối. Hai thằng âm binh lăn khối đá vào “xe” (giống như băng ca) chuyển lên vai đưa đến chỗ cần xử dụng Tù không có bạn thân nhưng chúng tôi vẫn chia cho nhau mẩu tàn thuốc lượm được dưới đất hoặc con cóc con nhái bắt được khi lao động. Thằng Ký mười chín tuổi, thằng Cầu hai mươi ba tuổi, và tôi hai mươi bảy già nhất cũng ít kinh nghiệm nhất nếu kể về mặt lăn lộn ngoài đời.
*
Đêm đó tôi chưa ngủ, dường như có một nỗi khắc khoải nào ngăn đôi mắt tôi nhắm lại. Tôi nghe những bạn tù và cả hai người hướng dẫn thở nhẹ hoặc ngáy lớn. Tự nhiên tôi nhớ nhà nhớ cha mẹ anh chị em. Tôi chưa có gia đình hoặc người yêu nên tất cả mọi suy nghĩ đều tập trung vào ba má mình.
Đúng lúc tôi nghe tiếng ồn ào ngoài cửa. Có tiếng gọi của cán bộ:
– Thằng T. đâu mở cửa coi mậy!
Anh hướng dẫn viên vội vàng ngồi dậy:
– Dạ báo cáo cán bộ, tôi ra ngay
Cả phòng đều đã thức. Chúng tôi nghe tiếng nói lao xao ở ngoài, rồi có tiếng mở khóa lách cách, tiếng cây sắt kéo dây u ra rợn người giữa đêm khuya. Đến chỗ tôi thì ngừng lại:
– Thằng D. cán bộ muốn gặp mầy
Tôi ngồi dậy, đầu óc trống trơn. Cán bộ muốn gặp tôi vào giờ này thì không thể là may mắn. Hồi trước 75 tôi đã từng nghe chuyện VC bắt người đem đi bắn vào giữa đêm hoặc nhét bao bố liệng xuống sông. Lúc nầy trời cũng đã gần nửa đêm rồi!!
Tôi người Công Giáo, nhưng ở tù VC tôi quên hết chuyện đọc kinh kệ, mà có muốn chúng nó cũng chẳng cho. Vả lại vừa đói vừa mệt, (nhiều hôm nó thí hai trái bắp đá) đến giờ về trại chỉ mong được nằm xuống ngủ.
Hôm nay tôi nhớ kinh gì đọc kinh đó, liên tục. Ông thánh nào vừa thoáng hiện ra trong trí tôi lập tức cầu khẩn kêu nài để được bình an. Tôi sợ quá!!
Từ trong bóng tối của phòng giam bước ra ngoài ánh sáng tôi chóa mắt. Ở ngoài đang đứng ba CA quản giáo mặc đồ vàng, tay thằng nào cũng lăm le khẩu AK 47, mặt hầm hầm sát khí. Vừa thấy tôi, một CA đạp vào bụng cho té sấp xuống đất, rút còng khóa tay tôi lại về phía sau. Một thằng khác bịt mắt tôi bằng một tấm vải đen dày. Thôi, xong rồi!! Đêm nay sẽ là ngày giỗ của tôi!!!
– Đ M mày chạy đi, coi tài bắn bách phát bách trúng của tao nè!!
Thằng trói tay tôi lên tiếng. Tôi biết thằng này, dân nhà quê, thích chửi thề, hút thuốc rê, nhưng không nguy hiểm.
– Đ M mày dô tới đây mà còn phản động hà mậy?
Thằng thứ hai vừa nói vừa giáng một bá súng vào lưng tôi. Tôi không nhận ra nó là ai, hễ chúng nó đẩy thì tôi cứ bước đi theo họng súng thúc vào lưng mình. Có lẽ tụi nó sẽ đưa tôi tới hàng rào cho một tràng đạn quẳng lên đó phao vu tôi trốn trại. Đúng hay sai tôi không biết nhưng lúc nầy chân tôi hầu như bước hết nỗi. Tôi chẳng nhớ mình có lo sợ, có khóc lóc có năn nỉ không nhưng rõ ràng là một sự chết điếng, kiểu chết điếng của con người đối diện với tử thần hết còn lối thoát.
Tụi nó không bắn như tôi tưởng tượng. Ba thằng CA quản giáo áp giải tôi lên văn phòng trại. Tôi đoán thế vì cảm nhận được ánh sáng chiếu vào mặt qua lớp vải đen dày. Có chừng ba hoặc bốn người đã ở đó sẵn. Tôi nghe được tiếng Tư H. phó trại, tiếng Lê N. trưởng trại. Lê Nhân còn được gọi là Út Nhân, mắt lé Tr. Tá CA hung thần của sĩ quan VNCH, nổi tiếng tàn ác dã man và sau này hãm hiếp không biết bao nhiêu phạm nhân nữ vượt biên bị đưa về trại. Tư H. cũng vậy, đại úy CA bị chột đeo một con mắt giả. Bị thương vì chiến tranh nên Tư H. đặc biệt căm thù lính “ngụy” hoặc bất cứ cái gì thuộc về “Ngụy”.
Hề có dịp đày đọa đám sĩ quan CSDB và XDNT còn sót lại, cộng thêm với bọn tù phản động chống đối mới đưa lên, cả Út N. và Tư H. đều hành hạ lút cán. CSDB va XDNT sợ hãi tên nầy cùng với CA quản giáo như sợ cọp, nhất là một thằng thiếu úy mặt sữa, ghiền hút thuốc rê nặng (tôi quên tên). Thằng này trong túi lúc nào cũng có đòn độc địa để hành hạ tù. Mặt mày cũng sáng sủa đẹp trai theo kiểu nhà quê, nó đặc biệt ghét và tìm đủ mọi nguyên cớ để hành hạ tôi, nó còn bày cho đám CA miền Bắc mười bảy mười tám tuổi mới vào tiếp tay đày đọa tôi. (Có lần một thằng đã bất thần quất vào lưng tôi một cây củi đòn không lý do).
Tư H. lên tiếng đầu tiên:
– Đ M mày có biết mày tội gì không?
– Báo cáo cán bộ tôi đâu có làm gì vi phạm?
– Ngoan cố hả mậy? Để coi mày có chịu khai không là biết. Nhiều thằng sừng sỏ hơn mày còn phải cung ra hết, cỡ mày thấm thía gì mà cứng đầu?
Rồi Tư Hằng và một thằng nữa lấy cây ba phân vuông đập vào người tôi. Khi tôi té xuống đất tụi nó đạp lên bụng, đá vào ngực. Tụi nó đánh liên hồi kỳ trận vào đầu vào thân thể. Lúc đó tôi không cảm thấy đau nhưng rất muốn xỉu mà không được, nếu xỉu chắc tụi nó sẽ ngưng lại.
Có ai đó đổ nước lên người tôi, lúc này đang nằm dài trên sân xi măng. Thôi rồi Lượm ơi, tôi đã từng nghe ông già Nghi kể về chuyện này (ông già Nghi trước đây là trường ty chiêu hồi, làm chung với tôi trong việc nuôi thỏ mấy tháng đầu hồi mới chuyển lên). Út Nhân và Tư Hằng nói léo nhéo gì đó chung quanh mà tôi không hiểu được vì cơn sợ hãi làm thần kinh tôi tê liệt, chết điếng.
Rồi chúng cột ngón tay út của tôi với một sợi dây điện.
Thình lình tôi thấy thân thể mình phồng to cứng lên như một trái bong bóng. Tôi thấy hàng ngàn ngôi sao chớp nhoáng trong óc mình xẹt tới xẹt lui. Sự việc xảy ra bao lâu tôi không biết, tôi lại trở lại bình thường. Tôi nghe tiếng văng vẳng:
– Đ má thằng nào bịt miệng nó lại coi. Thằng này la lớn quá.
Tôi lại thấy sao băng trong đầu rồi trở lại bình thường. Cứ xảy ra như thế ít nhất ba hoặc bốn lần. Tôi muốn xỉu lắm nhưng lạy Chúa, tôi không xỉu được. Ước gì tôi ngất đi nhưng tôi vẫn còn tỉnh, nên đám man rợ cứ tiếp tục. Lát sau tôi nghe hình như tiếng Út Nh. cằn nhằn
– Cột ngón chân nó, ngón út cháy rồi
Đến lượt ngón chân kề ngón cái bên phía mặt bị cột và giật điện. May mắn chúng ngừng lại chỉ sau vài lần.
Chắc tôi khóc và năn nỉ dữ lắm bởi vì Lê N. chửi:
– Mày hô hào đám tụi bây nổi lên chống phá trại mà còn năn nỉ gì? tao chưa chặt tay chân mày ra là phước đức ông bà mày lớn lắm rồi
Rồi chúng banh miệng tôi. Chúng trấn nước tôi, đổ nước vào miệng. Vừa lúc tôi bị ngất chúng mới ngừng lại, cứ lặp đi lặp lại như thế cho đến khi tôi đái ỉa trong quần. Món cuối cùng tôi được chiêu đãi vào cái đêm oan nghiệt đó là trận đòn cây ba phân vuông quật tới tấp vào đầu và thân thể mình.
Tôi ngất đi. Khi mở mắt tôi thấy mình nằm trong một conex của quân đội Mỹ để lại. Trời chắc còn khuya vì rất lạnh. Ngoại trừ bộ quần áo ướt đẫm nước đang mặc trên người từ sau khi rời khỏi phòng giam tôi chẳng còn gì để giúp mình chống chọi lại cái lạnh. Cũng may đêm đầu tiên vừa đói vừa đau vừa kiệt sức tôi ngủ vùi cho tới khi có người mở cửa đưa cơm.
Nhờ ánh sáng bên ngoài, tôi quan sát ngón tay bị giật điện. Nó khuyết tròn vào tới xương, phía trên đã cháy đen, phần đốt còn dính vào bàn tay cũng bị cháy và bắt đầu chảy mủ. Đặc biệt mùi thịt thối ngửi y như trứng bị ung. Phía dưới ngón chân thì đỏ tấy bóng nước nhưng không bị cháy đen.
Giờ thì tôi đã biết cảm giác bị tra tấn bằng điện. Tôi cũng biết thế nào là bị trấn nước, bị đánh đập.
Mỗi ngày tôi được phát cho một cục cơm bằng nắm tay con nít, một lon gô nước sôi. Tôi dùng nước sôi để lau rửa vết thương, xé quần mình làm bông băng. Đi cầu thì hai ngày một lần (có phân đâu mà đi). Một tù theo cán bộ đem cơm nước cho tôi, mỗi lần mở cửa ra là nhăn mặt nhổ nước miếng chửi thề:
– Đ má thúi quá!!
Thì ra tôi quen với mùi thịt thối từ ngón tay mình rồi, còn bất cứ ai lúc mở cửa cũng bị dội tạt vào mặt chịu không nổi. Tình hình đã quá nguy hiểm bàn tay tôi mủ chảy ra từ chỗ khớp nối, đêm nào nó cũng hành hạ đau đớn vì nhiễm trùng nặng. Ngón chân coi vậy mà đỡ hơn, đã có dấu hiệu bình phục.
Cuối cùng sau gần mười ngày nằm connex tôi quyết định sẽ xin cho được tháo khớp. Được hay không chưa biết nhung đằng nào cũng chẳng còn gì để mất. Hôm sau cửa vừa mở, tôi ngồi dậy:
– Báo cáo cán bộ, xin cán bộ trình với chú Tư (chúng tôi gọi phó trại Tư H. là “chú Tư”) cho tôi được tháo khớp ngón tay. Để lâu thêm nữa chắc sau này cả bàn tay của tôi sẽ bị nhiễm trùng.
– Mày lộn xộn quá!!
Nửa tiếng sau thằng CA cán bộ trở lại (đây là thằng CA ít bị ghét nhất trong trại vì tuy nhà quê ngu dốt nhưng nó không nguy hiểm, ác độc)
– Ôm đồ ra theo tao lên trạm xá
Đồ tôi có gì ngoài bộ quần áo rách tả tơi, tấm chăn trại phát mỏng manh và đôi dép râu phải đổi bằng mấy táng đường thẻ?
Hồi vào tù tôi còn đủ mười ngón tay, giờ đây thiếu ngón út. Má tôi muốn bật khóc khi nhìn thấy bàn tay của con lần gặp mặt đầu tiên sau hơn một năm trời kỷ luật.
Không phải chỉ có mình tôi là nạn nhân của trò tra tấn dã man này. Cùng một đợt thêm hai người nữa: một ông trung tá thuộc UBLHQSBB bị bắt sau thời gian hai năm lẫn trốn (Tr T. Nguyen Trong. T), một chiến binh “tàn quân” bị bắt trong rừng (Diệp .Lau.D). Chưa kể trước đây nhiều người đã bị tra tấn đến chết hay đã được tha về qua lời kế của ông cựu trưởng ty chiêu hồi Nghi.