Các siêu đô thị của Trung Cộng đang phóng thích một lượng lớn nước. Kể từ 25 tháng 4 vừa qua, hai đập Nuozhadu và Xiaowan là hai đập lớn nhất nằm trên dòng chính sông Mekong, đã xả tổng cộng 3,7 tỷ mét khối nước.
Để thực hiện điều đó, những con đập này đã phóng thích một lượng tương đương gần 10% tổng lượng nước có thể được lưu trữ trong 45 đập lớn nhất. Điều này sẽ làm cho mực nước ở hạ lưu cao hơn vào thời điểm sông ở mức thấp, gây tổn hại cho các cộng đồng sống dựa vào mực nước sông thấp hơn vào thời điểm này trong năm cho nông nghiệp và ngư nghiệp.
Chuyện gì đã xảy ra vào tuần trước?
Nước ở đâu ra? 19 trong số 45 đập được theo dõi đã xả tổng cộng 2,45 tỷ mét khối nước vào tuần trước. Chúng tôi ước tính 43% lượng nước có thể xử dụng (tích trữ tích cực) vẫn còn trong các đập của TC và 31% lượng nước có thể vẫn còn “để xả” trong các đập ở các nước Hạ lưu sông Mekong. Và TC dự liệu sẽ tiếp tục phóng thích thêm nước trong khoảng sáu tuần nữa trong những ngày sắp tới.
Như vậy, nước từ đâu ra nhiều vậy trong năm nay?
Phải chăng là do TC cố tình tích trử để gây ra các vụ hạn hán trong các vụ mùa Đông Xuân từ mỗi tháng 2, và 3 năm từ năm 2020, 2021, và 2022?
Theo Tổ chức “Theo dõi Trái đất – Eyes on Earth” đã ước tính rằng 61% lượng nước dư thừa hiện có ở Chiang Saen, Thái Lan. Và tiên liệu lượng nước dư thừa sẽ tiếp tục tăng trong những tuần tới. Thước đo Stung Treng (Stung Treng gauge) cao hơn khoảng 1 mét so với mức trung bình lịch sử (historical average) do xả đập ở thượng nguồn và lượng mưa trái mùa.
Thời tiết và ẩm ướt bất thường trong mùa nầy: Lưu vực tiếp tục ẩm ướt hơn bình thường vào thời điểm này trong năm. Vùng Xayaburi ở Lào, Biển Hồ ở Cambodia, và / Đồng bằng sông Cửu Long ở Việt Nam, cùng các khu vực xung quanh dãy Trường Sơn đều thực sự ẩm ướt. Ngược lại, Bắc Lào tiếp tục khô hạn hơn bình thường. Nhiệt độ nhìn chung ấm hơn dự kiếntrên toàn lưu vực sông Mekong vào tuần trước đó.
Mực nước ở những đập dưới đây đo ngày 1 tháng 5 năm 2022 so với mực nước trung bình trong 20 năm từ 2000-2020 như sau:
- Đập Chiang Saen, Thái Lan: 359,97 so với 359,16;
- Đập Xayaburi, Lào: 161,06 so với 161,27;
- Đập Stung Treng, Cambodia: 39,86 so với 38,83;
- Tại trạm Châu Đốc: 1,09 so với 0,47.
Như vậy trong những ngày sắp đến, nghĩa là sau ngày 1/5, bắt buộc ba đập phía trên Trạm quan trắc Châu Đốc sẽ PHẢI xả thêm nước. Trạm quan trắc Tân Châu nằm trên sông Tiền, và trạm Châu Đốc trên sông Hậu…sẽ phải chịu thêm một lượng nước bất ngờ trong mùa nước nổi năm nay vào cuối tháng 9, 2022
Chuyện gì sẽ xảy ra?
Trong quá khứ, vào mùa hè thu năm 2021, dự báo đỉnh lũ năm nầy ở đầu nguồn sông Cửu Long có khả năng từ báo động 1 – báo động 2 (BĐ1-BĐ2) xuất hiện vào cuối tháng 9, đầu tháng 10.
Cũng trong quá khứ, do lượng mưa, lũ thượng nguồn và mực nước Biển Hồ (trạm Prekdam) ở mức thấp, nên mực nước các trạm đầu nguồn ĐBSCL cũng thấp hơn nhiều so với TBNN (trung bình nhiều năm) từ 0,4 – 0,9m.
Tại các trạm Tân Châu và Châu Đốc, diễn biến mực nước chịu tác động mạnh bởi chế độ thủy triều ở thượng nguồn. Thông thường trong tháng 7, mực nước thấp hơn TBNN và có khuynh hướng giảm trong tuần 1 và tuần 3, tăng trong tuần 2 và tuần 4, đạt 2 đỉnh vào thời gian giữa tháng (Tân Châu 1,05m; Châu Đốc 1,10m) và cuối tháng 7 (Tân Châu 0,97m; Châu Đốc 1,01m). Mực nước có khuynh hướng tăng mạnh trong những ngày đầu tháng 8.
Ngày 28/7/2021, theo Trung tâm dự báo Khí tượng Thủy văn quốc gia cho biết, mực nước đầu nguồn sông Cửu Long đang dao động theo triều. Hiện mực nước trên sông Tiền tại Tân Châu khoảng 1,67m; trên sông Hậu tại Châu Đốc 1,72m. Từ đó, dự báo đỉnh lũ năm 2021 ở đầu nguồn sông Cửu Long có khả năng từ báo động 1 – báo động 2 (BĐ1-BĐ2) xuất hiện vào cuối tháng 9, đầu tháng 10.
Tạm kết luận
Nếu so sánh với các dữ liệu nêu trên vào đầu tháng 5 năm nay, mực nước ở Châu Đốc hiện tại đã tương đương so với mực nước vào cuối tháng 7 tính theo trung bình nhiều năm, dự phóng năm Nhâm Dần nầy sẽ xảy ra một trận lụt cho Đồng Bằng Sông Cửu Long.
Và nguyên nhân vì sao?
Xin mỗi người trong chúng ta tìm câu giải đáp.
Phải chăng là nước lớn ở phương Bắc?
Chính chúng đó.
Mai Thanh Truyết
Hội Bảo vệ Mội trường Việt Nam
Houston, 5/5/2022
