Hiến Pháp Hoa Kỳ rất quái chiêu nhưng vô cùng hay. TT Joe Biden ký mấy chục sắc lịnh hành pháp (executive order) hay còn gọi là chỉ thị liên bang (federal directive). Nhưng hôm nay một ông Thẩm Phán Liên Bang cắc ké cấp huyện ở tiểu bang Texas đã phủ quyết (block) sắc lịnh ghê gớm của Tổng Thống Hoa Kỳ. Lịch sử đang lập lại những gì mà Cựu TT Donald Trump đã điêu đứng ngất ngư bốn năm qua với mấy ông quan tòa cấp tiến ở các quận huyện xa xôi hẻo lánh.
Hiến Pháp Hoa Kỳ cho phép bất cứ quan tòa của hệ thống pháp lý liên bang (judiciary system) chặn đứng lịnh hành pháp nếu xét thấy cái lịnh mắc dịch đó vi hiến hoặc mâu thuẫn với những luật lệ khác.
Lịnh hành pháp khác với đạo luật của liên bang do Hạ Viện thông qua với số phiếu trên 50% và Thượng Viện trên 2/3 phiếu thuận rồi Tổng Thống ký ban hành. Lịnh hành pháp chỉ có khả năng quản lý các hoạt động liên bang trong phạm vi mà các đạo luật của Quốc Hội cho phép. Nếu Tổng Thống lạm dụng lịnh hành pháp thì quốc hội có thể phủ quyết lịnh hành pháp bằng 2/3 phiếu chống. Nhưng Tổng Thống có thể phủ quyết luật cấm đó của Quốc Hội. Chỉ có mấy ông quan tòa liên bang là khó chơi thôi.
Tổng chưởng lý Texas Ken Paxton kiện chính quyền Biden đã vi phạm thỏa thuận giữa chính quyền tiểu bang Texas với Bộ An Ninh Nội Địa về quyết định hủy bỏ trục xuất dân nhập cư lậu và lịnh này phải được tiểu bang Texas chấp thuận. Thẩm phán liên bang Drew Tipton ở một huyện miền Nam Texas đã tạm thời đình chỉ lịnh hủy bỏ trục xuất của TT Biden 14 ngày.
Hệ thống pháp lý Hoa Kỳ (judiciary system) độc lập với lập pháp và hành pháp. Hệ thống này gồm có Tối Cao Pháp Viện trên hết, rồi đến các Tòa Phúc Thẩm (kháng cáo) và thấp nhứt là các tòa án cấp huyện. Các quan tòa của hệ thống pháp lý liên bang này được các Tổng Thống Hoa Kỳ tiến cử với 2/3 phiếu thuận ở Thượng Viện. Thẩm phán liên bang có nhiệm kỳ suốt đời để không bị mua chuộc dễ dàng.
Trong thời gian cầm quyền TT Donald Trump đã tiến cử 226 thẩm phán liên bang trong đó có 174 quan tòa cấp huyện và 54 quan tòa phúc thẩm kháng cáo là vị trí rất quan trọng vì sẽ phán quyết lại vụ án. Đó là chưa kể ba thẩm phán Tối Cao Pháp Viện. TT Obama tiến cử 320 thẩm phán trong 8 năm, không hơn con số của ông Trump trong bốn năm nhiều lắm.
Thẩm phán Drew Tipton của Texas người đang treo giò lịnh hành pháp của TT Biden là do cựu TT Trump mới tiến cử vào tháng 6 năm ngoái 2020. Thẩm phán Drew Tipton tốt nghiệp trường luật (JD) của đại học bán quân sự lừng danh Texas A&M. Phục vụ trong binh chủng Thủy Quân Lục Chiến với cấp bực trung sỹ và là đảng viên Cộng Hòa.
Muốn vượt qua chướng ngại vật của thẩm phán bảo thủ cấp huyện, TT Biden phải kháng cáo lên tòa phúc thẩm và cầu nguyện sẽ không trực diện với một quan tòa khác do TT Trump tiến cử. Nếu không thì phải kháng cáo lên Tối Cao Pháp Viện. Trên 200 trái mìn định hướng do cựu TT Donald Trump gài lại, TT Joe Biden sẽ không tiến quân mau lẹ được nếu không muốn bị nổ banh xác. Hiến Pháp Hoa Kỳ là cả một sự ly kỳ.