Một thi sĩ đã diễn tả lòng yêu mến Sài Gòn :
Sài Gòn, tên em trên những vệt son môi
Trong ánh mắt à trong hơi thở
Trong hạnh phúc và trong đau khổ
Ở tuổi non và ở tuổi già
Ở xuân hồng sắp sang và thu biếc đã qua
Ở hôm nay anh sống và ngày mai anh chết
Ở ngàn dặm kẻ chân mây mù mịt
Ở tấc gang người cuối phố đầu phường
Ở sớm công viên ngọn cỏ ngập sương
Ở chiều bùng binh đèn mầu phô sắc
Ở bình minh nụ cười, ở hoàng hôn ánh mắt
Ở chốn ngoài ta , ở cõi vô thường
Anh yêu em muốn cắn nát vai trần
Muốn ghì chặt môi hôn bây giờ và mãi mãi
Như chúng ta, như mọi người Việt Nam , thi sĩ ấy đã biết yêu Sài Gòn từ thuở còn là học trò tiểu học , và Sài Gòn trong trí tưởng tượng của tuối thơ thơm ngát ngọt ngào:
Em thuở ấy còn hoa phong nhụy
Trên bản đồ địa lý giáo khoa thơ
Rất thật thà và cũng rất ngu ngơ
Anh mực tím vẽ giấc mơ viễn xứ
Giấy trắng học trò viết tên em đầy vở
Viết đầy hồn tuổi nhỏ của anh xưa
Như thế, ấu thơ ta đã có Sài Gòn , niên thiếu ta đã có Sài Gòn , thanh xuân ta đã có Sài Gòn, và cuối chiều đời ta vẫn có Sài Gòn. Sài Gòn , thành phố ngập lụt kỷ niệm ấy , cơ hồ chiếc nôi êm ái với nhịp đong đưa ru hồn ta. Ta ngỡ tiếng khóc chào đời ta gửi Sài Gòn , rồi tiếng khóc lìa đời ta sẽ gửi Sài Gòn .
Nhưng buồn biết bao giờ nguôi , gió chướng của thời đại phũ phàng đã lùa vào quê hương hẩm hiu của chúng ta. Ngày 30 , tháng tư , năm 1975, tháng Tư hơn cả sự bạo tàn là cơn nghiệt lũ cứ phăng phăng chảy miết, nó cuồn cuộn , nó dâng trào , nó hung hăng , nó cuốn xoáy. Sức mạnh vô song của Mỹ Quốc không ngăn nổi. Thành quách của triều đại vọng ngoại sụp đổ. Rác rưởi củi mục thú chết trôi theo , trôi theo cả cái hư ảo của đời sống hèn mọn .
Nếu chỉ có thế thì chẳng cần ai lên tiếng , nhưng cơ nghiệp lũ oan nghiệt còn cuốn xoáy những công trình xây dựng của cả một nửa dân tộc , làm băng hoại hạnh phúc ước mơ , làm phôi pha tình nghĩa con người . Và bất hạnh nhất , cơn nghiệt lũ tàn bạo này đã bắt chúng ta phải xa Sài Gòn , xa trái tim Tổ Quốc của chúng ta , xa thành phố kỷ niệm của chúng ta .
* *
