Nguyễn Thị Thiếu Anh, tiểu thư con quan Việt Nam bị đuổi học.
Nguyễn Thị Thiếu Anh sinh năm 1921 tại phủ Anh Sơn, Nghệ An, quê xã Sơn Hoà, huyện Hương Sơn, Hà Tĩnh. Cô là con gái cụ Hoàng Giáp Nguyễn Khắc Niêm đương chức Phủ doãn Thừa Thiên – kinh đô Huế.
Từ khi còn là một cô nữ sinh Đồng Khánh, Nguyễn Thị Thiếu Anh đã nổi tiếng là cô gái đầu tiên ở Huế dám đi xe đạp khắp kinh thành. Nguyên do của việc này bởi vốn học giỏi văn, cô học trò tuổi mới 15 lúc ấy đã tự nguyện tham gia vào “học sinh văn đoàn”, vừa chịu trách nhiệm biên tập vừa lo công việc quản trị tờ báo để phát hành và giao dịch, nên phải tập đi xe mới đủ thời gian. Và người cổ vũ động viên cô gái tập đi xe đạp chính là người anh ruột – Nguyễn Khắc Viện, nhà văn, nhà báo, nhà văn hoá, bác sĩ nổi tiếng không chỉ ở Việt Nam mà cả ở Pháp.
Không chỉ là cô gái đầu tiên ở kinh thành biết đi xe đạp, cô còn nổi tiếng là một tiểu thư khuê các độc nhất vô nhị bị đuổi học. Chuyện cô bị đuổi học sau này trở thành giai thoại của gia đình và được rất nhiều người xung quanh kể lại. Những ai biết lý do vì sao cô bị đuổi học sẽ thấy khâm phục tính cách của một tiểu thư con quan khẳng khái, chính trực.
Là con gái quan Phủ Doãn Thừa Thiên nên từ nhỏ, cô đã được cụ thân sinh là ông Nguyễn Khắc Niêm, Hoàng giáp khoa Đinh Mùi, cho đi học. Khi còn là một nữ sinh Đồng Khánh, cô nổi tiếng là một học sinh giỏi.
Năm 1937, cô học trò này đã nổi tiếng khi đoạt giải nhất trong kỳ thi học sinh giỏi văn toàn quốc với số điểm 20/20, được nhà vua đích thân trao giải thưởng gồm một xấp vải đẹp, một chiếc đàn banjo và một cuốn Larousse Ménager.
Cô gái giỏi văn ấy không chỉ học giỏi mà ngay từ tuổi trăng tròn đã có bài thơ “Chiếc Nón Huế” làm cho các bậc thi sĩ đàn anh như Xuân Diệu, Tế Hanh, Thanh Tịnh phải để mắt đến.
Năm 1947, Giáo sư Nguyễn Lân đã chọn đưa bài này vào sách giáo khoa văn lớp 6.
Thế nhưng, đường học hành thênh thang của cô tiểu thư Nguyễn Thị Thiếu Anh bị ngắt quãng vì cô đã dám cãi một cô giáo người Pháp bởi bà ta đã xúc phạm, miệt thị dân tộc Việt Nam.
Lúc đó, Nguyễn Thị Thiếu Anh đang là nữ sinh Đồng Khánh (Huế), học lớp 2e Année (năm thứ hai), tương đương lớp 7 bây giờ. Một lần, trong giờ thi học kỳ tiếng Pháp, chỉ vì bài làm xuất sắc hơn những bài kiểm tra bình thường, mà Nguyễn Thị Thiếu Anh bị cô giáo người Pháp nghi rằng cô quay cóp.
Không chỉ thế, bà ta còn dùng những lời lẽ miệt thị để xúc phạm người Việt Nam: “Dân An Nam các cô đều là quân ăn cắp”. Câu nói đó đã động chạm đến lòng tự tôn dân tộc của Thiếu Anh, khiến cô đứng phắt dậy, khẳng khái nói:
“Trên thế giới này, dân tộc nào cũng có người lương thiện, có kẻ ăn cắp. Tôi cũng công nhận người Pháp như các bà qua đây không ai ăn cắp, vì các vị đã bóc lột chúng tôi tận xương tủy, đã giàu có tột cùng rồi! Đối với chúng tôi thì tất cả những người Pháp sang xâm chiếm tàn bạo đất nước Việt Nam đều là quân ăn cướp”.
Câu nói của Nguyễn Thị Thiếu Anh lúc đó không chỉ khiến bà giáo viên người Pháp giận tím mặt, mà còn khiến cả lớp học lặng im phăng phắc vì choáng váng.
Câu chuyện đó nhanh chóng lan đi khắp trường Đồng Khánh rồi lan ra khắp kinh thành Huế. Không ai tin rằng, một tiểu thư con quan Phủ Doãn Thừa Thiên lại dám nói những lời lẽ đanh thép như thế với thực dân Pháp.
Mặc cho bà Hiệu trưởng khuyên cô nên xin lỗi, mặc cho thân phụ đang ngồi ghế Phủ Doãn Thừa Thiên, bà nhất quyết không cúi đầu. Bà thà chấp nhận bị đuổi học với cái án như là chung thân: “Bị đuổi học khỏi trường… bị cấm thi 3 năm vì có tư tưởng phản nghịch” chứ không chịu hạ mình, bởi với tiểu thư Thiếu Anh, đó không chỉ là danh dự của riêng cô, mà còn là danh dự của dân tộc. Điều thiêng liêng đó, không gì có thể xâm phạm được.
Nguyễn Thị Thiếu Anh thất học từ đó. Mãi đến sau 1954, ra Hà Nội, lúc đã gần 35 tuổi, cô mới được đi học lớp dược tá .
Posted by GLN