Tết Nguyên Đán bắt đầu trong nỗi kinh hoàng đối với cư dân thành phố Monterey Park (tiểu bang California), nơi xảy ra vụ xả súng tại câu lạc bộ khiêu vũ khiến 10 nạn nhân thiệt mạng.

Thành phố Monterey Park ở phía tây thành phố Los Angeles, tiểu bang California, Hoa Kỳ, cách trung tâm Los Angeles khoảng 11 km (7m miles) về phía Đông. Thành phố với khẩu hiệu “Tự hào về quá khứ, niềm tin vào tương lai”. Với niềm tự hào đó tức là một thành phố thanh bình, đáng sống, đáng yêu trên một bình diện đặc biệt là an ninh dường như tuyệt đối. Thành phố Monterey Park có dân số chừng 60,000 người với tỉ lệ người Á châu chiếm 64.7%, người Mexico 26.9% và người Mỹ 5.6%, thành phố này cũng có nhiều người Việt đ5nh cư chiếm chừng 4.5% dân số.
Monterey Park đã liên tục được xếp hạng là một trong những nơi tốt nhất để sinh sống, nhờ có trường học tốt, kinh tế đang phát triển và vị trí thành phố nằm ở trung tâm. Nó là thành phố đầu tiên có đa số dân gốc Á ở Hoa Kỳ. Giáo sư Timothy P. Fong, giám đốc nghiên cứu người Mỹ gốc Á tại Đại Học Sacramento, California mô tả Monterey Park là “Khu phố Tàu ngoại ô đầu tiên”.

Bỗng chốc, vào đêm giao thừa tết Quý Mão 2023, mọi việc đã thay đổi!

Cô Lynette Ma, 28 tuổi, thức giấc với hàng loạt tin nhắn trên điện thoại từ những người bạn đang lo lắng, hỏi thăm xem cô và mẹ cô có ổn không. Cô đã có chương trình đưa mẹ tới dự đón Tết Nguyên Đán Quý Mão 2023 vào hôm 22/1/2023, nhưng vụ xả súng chết chóc bi thảm trong đêm giao thừa tại câu lạc bộ khiêu vũ Star Ballroom Dance Studio ở Monterey Park đã khiến chương trình của cô Lynette đã thay đổi.

Thay vào việc đến dự lệ Tết Nguyên Đán, cô  Lynette và mẹ ngồi trong công viên thành phố và đau xót với thảm kịch vừa xảy ra mà họ vẫn chưa thể tin là có thật!

Thức giấc sau đêm giao thừa trong cơn ác mộng

Nhiều cư dân khác ở Monterey Park, vùng ngoại ô tập trung nhiều người Mỹ gốc Á ở Los Angeles, tiểu bang California đêm 22/1/2023 tức đêm Giao Thừa xuân Quý Mão 2023 cũng thức giấc với cơn ác mộng. Tết Nguyên Đán Quý Mão bắt đầu trong nỗi kinh hoàng đối với cư dân của thành phố, nơi xảy ra vụ xả súng hàng loạt khiến 10 nạn nhân thiệt mạng trong đó có 5 nam và 5 nữ.

Vì là thành phố của nhiều người Tàu cư ngụ, nên cư dân ở đây đọc báo bằng tiếng Tàu Quan Thoại, hầu hết các cửa hiệu kinh doanh đều dùng tiếng Tàu để giao dịch. Khi các phóng viên tiếp xúc để tìm hiểu bi kịch xảy ra, phần lớn cư dân ở đây không nói được tiếng Anh.

Tại thành phố 60,000 dân này, đèn lồng đỏ, băng-rôn mừng Tết Nguyên Đán Quý Mão vẫn treo rợp cả khắp nẻo đường.

Tuy nhiên, ở khu vực xung quanh câu lạc bộ khiêu vũ nơi xảy ra vụ nổ súng, dải băng cảnh sát màu vàng và những nhân viên cảnh sát đeo súng chiến đấu đang thay thế màu sắc của lễ Tết Nguyên Đán Quý Mão.

Lễ hội năm nay lẽ ra là sự khởi đầu vui vẻ cho lễ đón Tết Nguyên Đán đầu tiên ở Monterey Park kể từ ngày đại dịch virus Vũ-Hán, với những đám đông lớn tràn ngập ở thành phố có đa số người Mỹ gốc Hoa gần thành phố Los Angeles kéo đến.

Tuy nhiên, tất cả bị hủy hoại trong cơn ác mộng vào tối thứ 7, khi một người đàn ông bước vào phòng khiêu vũ và nổ súng, khiến ít nhất 20 nạn nhân ngã xuống, trong đó 10 người đã thiệt mạng., và 10 người khác bị thương…Đám đông trong căn phòng hoảng loạn tìm cách tháo chạy ra ngoài.

Tuyên bố từ tổ chức Stop AAPI Hate rằng: “Sau một ngày đón mừng, chúng ta thức giấc với một cơn ác mộng. Không có lời nào diễn ra hết nỗi đau này. Chúng ta không thể tưởng tượng nổi nỗi đau mà nhiều gia đình đang phải nếm trải hôm nay”. Stop AAPI Hate được thành lập vào tháng 3/2020 nhằm phản đối các vụ kỳ thị nhắm vào người Mỹ gốc Á trong thời gian đại dịch virus Vũ-Hán (Covid-19).

Nỗi ám ảnh

Khi những ánh sáng đầu tiên của ngày mới xuất hiện sau thảm kịch ở Monterey Park, làm nổi rõ hình ảnh những cảnh sát với vũ khí chiến đấu đang bảo vệ an ninh quanh hiện trường, phía trên vẫn còn những dãy đèn lồng đỏ và băng-rôn chúc mừng năm mới.

Vụ xả súng đêm giao thừa biến đêm tiệc mừng Tết Nguyên Đán trở thành nỗi ám ảnh đối với cư dân thành phố Monterey Park.

Wynn Liaw, một cư dân 57 tuổi chia sẻ sau khi nghe bản tin về vụ xả súng: “Chuyện như thế này không xảy ra ở đây”, Bà Liaw là một bác sĩ thú y đã nghỉ hưu, sinh sống bốn mươi năm ở thành phố Monterey Park.

Bà vẫn khó có thể tin nổi một vụ xả súng chết chóc đã diễn ra nơi này, đằng sau mái hiên trắng và xanh của tòa nhà mà bà vẫn bước qua hàng ngày khi đi phố. Bác Sĩ  Liaw nói với một phóng viên báo chí trong lúc trực thăng cảnh của sát bay trên đầu để dò tìm thủ phạm: “Đây là một khu phố rất an toàn. Ở đây, tôi có thể đi dạo một mình vào ban đêm và không phải lo lắng về bạo lực súng đạn”, Người phụ nữ cũng bày tỏ lo ngại vụ nổ súng có thể do hành vi thù ghét nhắm vào người gốc Hoa.

Thảm kịch cắt ngang bữa tiệc dự kiến kéo dài hai ngày đã được lên chương trình để chào mừng năm mới ở tiểu bang đầu tiên của Mỹ chính thức công nhận Tết Nguyên Đán là ngày lễ. Các đội múa lân đã dự định đi qua các đường phố trung tâm được trang trí bằng đèn lồng đỏ.

Ông Jose Sanchez, quyền Thị trưởng Monterey Park, cho biết: “Chúng tôi đã không thể có một ngày lễ như thế này trong ba năm qua, vì vậy sự kiện này rất quan trọng. Mọi người đều mong mỏi được ra ngoài”.
Trước đó, ông Sanchez đã tới lễ hội cùng với cô con gái 6 tuổi của mình. Ông ước tính  chừng 100,000 người đã tham dự sự kiện ngày 21/1, và lễ hội thường là một trong những lễ đón Tết Nguyên Đán lớn nhất trong tiểu tiểu bang.

Gây rúng động các cộng đồng người Mỹ gốc Á

Vụ xả súng đã gây rúng động các cộng đồng người Mỹ gốc Á trên khắp đất nước cờ hoa, khiến cảnh sát từ San Francisco tới New York tăng cường tuần tra tại các sự kiện chào đón Tết Nguyên Đán ở nhiều thành phố.

Thảm kịch ở Monterey Park cũng là vụ xả súng chết chóc nhất ở Mỹ kể từ thảm kịch Uvalde – trong đó 19 học sinh và 2 giáo viên bị sát hại tại trường tiểu học tại Texas ngày 24/5/2022.

Cảnh sát trưởng địa hạt Los Angeles Robert Luna ngày 22/1 công bố nghi phạm trong vụ xả súng là Huu Can Tran (Trần Hữu Cần?), 72 tuổi, đã thiệt mạng do tự tử cách đó mấy chục mile.

Theo CNN, thi thể nghi phạm được tìm thấy bên trong chiếc xe tải chở hàng màu trắng ở Torrance. Trước đó, chiếc xe này bị cảnh sát cố gắng chặn lại và khi cảnh sát ra lệnh cho người ngồi bên trong ra khỏi xe, họ nghe thấy tiếng nổ và tin rằng người lái xe có thể đã tự bắn mình.

Không dám tin

Tổng thống Mỹ Joe Biden yêu cầu treo cờ rủ tại Tòa Bạch Ốc cũng như các tòa nhà công quyền liên tiểu bang đến ngày 26/1/2023 để tưởng niệm các nạn nhân vụ xả súng thành phố Monterey Park.

Tổng Thống Mỹ đã viết trên Twitter rằng ông và phu nhân Jill Biden đang “cầu nguyện cho những người thiệt mạng và bị thương trong vụ xả súng hàng loạt đêm qua ở Monterey Park”, đồng thời nhấn mạnh “ông đang theo dõi sát sao sự việc”.

Cư dân địa phương cho biết vào thời điểm xảy ra vụ xả súng khiến 10 nạn nhân thiệt mạng ở Monterey Park, câu lạc bộ khiêu vũ tổ chức tiệc mừng năm mới theo Âm Lịch.

Các nhân chứng mô tả nghi phạm là nam giới gốc Á, khoảng 30-50 tuổi, “mang vũ khí hạng nặng, chưa xác định được mục tiêu mục tiêu xả súng là gì?”.

Anh Wong Wei, sống gần hiện trường, kể lại với Los Angeles Times rằng bạn của anh có mặt tại câu lạc bộ và đang ở trong nhà vệ sinh khi tiếng súng nổ.

Wei cho biết khi bạn của anh bước ra, cô thấy nghi phạm mang theo một khẩu súng dài và xả đạn bừa bãi, có 3 người nằm bất động trên sàn, trong đó có 2 phụ nữ và người còn lại được cho là chủ nhân của câu lạc bộ.

Cũng theo Los Angeles Times, một nhân chứng khác có tên Seung Won Choi – chủ nhá hàng hải sản gần hiện trường kể rằng ít nhất ba người trốn vào nhà hàng của ông, khẩn cầu ông khóa chặt cửa.

Họ nói một người đàn ông mang súng trường bán tự động đang xả súng ở tòa nhà, mang theo nhiều hộp tiếp đạn và liên tục thay đạn sau các loạt bắn.

Trước khi vụ nổ súng diễn ra, hàng chục nghìn người đã tập trung trong ngày đầu tiên của lễ hội Tết Nguyên Đán kéo dài hai ngày ở Monterey Park, được ghi nhận là một trong những lễ hội đón năm mới Âm lịch lớn nhất ở Nam California.

Ngày thứ hai của lễ hội (hôm 22/1) đã bị hủy bỏ sau vụ tấn công

Cô Tiffany Chiu, 30 tuổi, nói với Reuters rằng cô đang dự tiệc tất niên tại nhà bố mẹ gần câu lạc bộ khi vụ xả súng diễn ra. Chiu cho biết một số người trong khu vực nhầm tưởng tiếng súng là tiếng pháo hoa đón năm mới.

Khi tin vụ nổ súng khiến nhiều người trong vùng choáng váng.

“Vốn không có xả súng ở vùng này”, Ken Nim, một nhân viên IT 38 tuổi, nói với báo giới khi được phỏng vấn giữa lúc anh đang dẫn chó đi dạo.

Ken Nim cho biết trong 20 năm sống ở đây, việc lớn nhất mà anh từng gặp phải là lần bị lấy trộm mất bộ lọc khí thải trên xe.

Nim nói rằng: “Vụ xả súng đánh dấu một sự thay đổi đáng buồn, mọi thứ trở nên điên rồ”, “Chúng tôi đã chứng kiến các vụ xả súng hàng loạt ở nhiều thành phố khác và ở các tiểu bang khác, nhưng giờ đây nó đang đến với chúng tôi”.

David Kwan, một nhân viên bảo vệ gốc Malaysia, bày tỏ sự bàng hoàng trước vụ nổ súng nói rằng: “Tôi thường xuyên phải đối mặt với bạo lực nhưng ở những khu vực khác của Los Angeles”. Kwan nói tiếp: “Đây là lần đầu tiên tôi thấy điều đó xảy ra trong cộng đồng của mình”.

Dọc theo những con đường bị phong tỏa, người dân địa phương vẫn đang cố gắng tìm hiểu xem tại sao bi kịch này lại ập tới. Trên điện thoại cá nhân, họ nhìn thấy những bức ảnh thi thể nằm trên mặt đất trong căn phòng được chiếu sáng bằng đèn nhiều màu.

Ban đầu, nhiều người lo sợ rằng vụ tấn công có thể liên quan tới tội ác thù ghét. Tuy nhiên, khi danh tính nghi phạm được công bố hôm 22/1/2023, tất cả lại trở nên không phải!

Jerry Liu, một tài xế xe tải 26 tuổi, nói khi đứng gần hàng trăm chiếc lều trắng thẳng hàng ở chợ Tết Nguyên Đán nói:  “Tôi cảm thấy như đây là một câu chuyện cá nhân”. Trước đó một ngày, hàng nghìn người đã tập trung đông đúc tại khu chợ chính và khu hội chợ.

Liu phân tích cho luận cứ của mình: “Hẳn là nghi phạm nhắm vào phòng khiêu vũ đó. Nếu hướng tới mục tiêu giết nhiều người, ông ta có thể đến hội chợ sớm hơn trong ngày”.

Đứng trước vòng bảo vệ của cảnh sát, ông Chester Chong đưa ra một giả thuyết khác. Ông cho rằng động cơ có thể là sự ghen tuông trỗi dậy ở một người đàn ông không được mời đến bữa tiệc trong khi vợ cũ của ông ta đang ở đó. “Vấn đề là chúng ta có quá nhiều súng ở đất nước này”, ông Chester Chong, chủ tịch Phòng Thương mại người Hoa ở Los Angeles, nói.

“Thật quá dễ dàng để vớ lấy một khẩu súng và làm điều gì đó ngu ngốc”, ông bực tức bày tỏ.

Nghi phạm tìm tới một câu lạc bộ khiêu vũ khác

Theo CNN, một người bạn của nghi phạm tiết lộ rằng Huu Can Tran từng hay lui tới câu lạc bộ khiêu vũ Star Dance Studio và gặp người phụ nữ mà sau đó ông ta kết hôn. Mặc dù bây giờ ông đã ly dị.

Nghi phạm Huu Can Tran năm nay 72 tuổi, được coi là một trong những người xả súng cao tuổi thứ nhì ở Mỹ. Tội phạm nổ súng nơi công cộng lớn tuổi nhất ở Mỹ là James Wenneker von Brunn, người tấn công tại Bảo Tàng Tưởng Niệm Holocaust ở Washington DC năm 2009 khi ông ta 88 tuổi.

Theo cảnh sát trưởng Luna, sau khi rời khỏi hiện trường ở Monterey Park, nghi phạm nhắm tới một câu lạc bộ khiêu vũ khác tại Alhambra gần đó. Tuy nhiên, hai người trong phòng tiệc đã giằng được khẩu súng Cobray M11 9 mm khỏi tay nghi phạm, buộc Huu Can Tran phải tháo chạy khỏi hiện trường. Cảnh sát trưởng Luna ca ngợi những người ngăn cản nghi phạm tại Alhambra là anh hùng vì “Họ đã cứu sống rất nhiều người, nếu không tình hình đáng lẽ còn nghiêm trọng hơn”.

Các lễ hội ngày 22/1/2023 tại Monterey Park đã bị hủy bỏ sau vụ tấn công, mặc dù một số lễ đón Tết Nguyên Đán vẫn diễn ra ở các thành phố lân cận, nơi có đông đảo người Mỹ gốc Á châu cư ngụ.

Đối với cô Lynette Ma, những gì vừa xảy ra với cộng đồng của cô là điều “khủng khiếp chưa từng thấy” bởi bạo lực súng đạn chưa từng tới gần nơi cô sinh sống tới như vậy.

Chia sẻ với AP, cô Lynette Ma nói rằng cô và gia đình vẫn sẽ ra ngoài ăn để chào đón Tết Nguyên đán, nhưng sau những gì đã xảy ra, mọi thứ không bao giờ còn có thể như trước nữa.

Theo các đài truyền hình CNN, Reuters, ZingNews, LA Times…