1) Tình hình thế giới:

-Quartz ngày 3/10/2015: “Đảng viên của Đảng Quốc Gia Trung Hoa còn gọi là Quốc Dân Đảng (Kuomintang) trốn chạy qua Đài Loan năm 1949 khi họ biết rõ rằng họ sẽ thua Đảng Cộng Sản Trung Hoa trong cuộc nội chiến và biến Đài Loan thành một thể chế dân chủ. Kể từ đó chưa một tổng thống Đài Loan nào gặp gỡ lãnh đạo của Đảng Cộng Sản Trung Hoa và Hoa Lục cũng e ngại việc gặp gỡ các lãnh tụ Đài Loan vì làm như thế là công nhận sự hợp pháp của chính quyền Đài Loan. Điều đó đã không còn khi vào ngày 7 Tháng 11 Tổng Thống Mã Anh Cửu của Đài Loan nhận lời mời gặp gỡ Chủ Tịch Tập Cận Bình khi ông này viếng thăm Tân Gia Ba.”  Theo AFP&AP ngày 7/11/2015: Trong cuộc gặp gỡ lịch sử giữa hai lãnh đạo Đài Loan và Lục Địa tại Tân Gia Ba, theo nghi thức rất chặt chẽ, không ai gọi ai là “tổng thống” mà chỉ gọi “ông”. Ô. Mã Anh Cửu nói rằng sẽ không có thỏa thuận nào được ký kết, không có thông cáo chung được công bố như là cách để giảm bớt mối lo ngại ở Đài Loan là Bắc Kinh đã tạo nhiều ảnh hưởng lên Đài Loan trong nhiệm kỳ tổng thống của ông. Họp xong, hai ông bắt tay nhau, tươi cười xuất hiện trước đám đông ký giả, nhiếp ảnh gia, phía sau không có cờ của quốc gia nào cả. Ô. Tập Cận Bình nói bóng nói gió về sự thống nhất quốc gia, ”Lịch sử ghi nhận ngày hôm nay. Chúng ta là một gia đình và không một ai có thể chia tách chúng ta.” Còn Ô. Mã Anh Cửu nói, “Cả hai bên phải tôn trọng giá trị và lối sống của nhau, “ và nhấn mạnh rằng, “mối liên hệ giữa hai bên hòa bình và ổn định nhất từ trước đến giờ.” Trong cuộc họp báo riêng sau đó, Ô. Mã Anh Cửu cho biết đã thảo luận với Ô. Tập Cận Bình về ước muốn của người dân Đài Loan là được tham gia nhiều hơn và cộng đồng quốc tế, đặc biệt là các tổ chức tư nhân (phi chính phủ). Còn Hoa Lục từ chối và chỉ coi Đài Loan là một tỉnh tách ra từ đại lục, liên tục áp lực để Đài Loan không trở thành hội viên Liên Hiệp Quốc hoặc của các tổ chức quốc tế khác.
.

Từ cuộc hội kiến lịch sử trên chúng ta thấy biên giới của “Tổ Quốc” rất mong manh. Các ông ba Tàu trước đây ở Quảng Đông, Phúc Kiến, Hải Nam đói quá phải tha phương cầu thực tới Mã Lai, được Thực Dân Anh nâng đỡ rồi thành lập Quốc Gia Tân Gia Ba chẳng còn lưu luyến gì tới Tổ Quốc nữa. Còn qúy ông Tàu đa số ở Bắc Kinh, Thượng Hải, Trùng Khánh thua bỏ chạy qua Đài Loan rồi biến thành Quốc Gia Đài Loan. Rồi Nam-Bắc-Hàn cũng vậy. Chẳng qua cũng chỉ vì sự chia cắt hay sống xa Tổ Quốc lâu quá, do miếng cơm manh áo, do lối sống, do khác thể chế chính trị đã thành lập quốc gia riêng và có Tổ Quốc riêng. Thế mới hay trên cõi đời này không có một giá trị nào vĩnh viễn cả. Bản thân tôi có lần gặp một cô gái rõ ràng là người Tàu, tôi hỏi, “Are you a Chinese?” Cô ta trả lời, “No, I am a Taiwanese.”
.

-Reuters (Kabul) ngày 3/10/2015: Phó Chủ Tịch Trung Quốc Lý Nguyên Triều (LiYuanchao) cam kết hỗ trợ hạ tầng cơ sở và an ninh cho A Phú Hãn, ký vài văn kiện trong chuyến viếng thăm hiếm hoi của một giới chức cao cấp Trung Quốc tới Kabul.”

-Sputnik News ngày 4/11/2015: “Mặc dù có những khác biệt về cuộc chiến Syria, Tổng Thống Nga Vladimir Putin cùng người đồng nhiệm Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan đã thảo luận về sự hợp tác giữa hai nước trong một cuộc điện đàm, hai vị cũng đề cập tới việc chuẩn bị cho cuộc họp của hội đồng hợp tác cấp cao vào Tháng Mười Hai tới.”
.

-Reuters ngày 4/11/2015: “ Theo đài truyền hình Fox News, trong cuốn sách nhan đề Destiny and Power: The American Odyssey Of George Herbert Walker Bush, tác giả Jon Meacham đã trích dẫn lời của Ô. Bush Cha nói rằng Ô. Dick Cheney (phó tổng thống) và Donald Rumsfeld (bộ trưởng quốc phòng) đã quá hiếu chiến và lập trường cay nghiệt/tàn nhẫn của họ (sau cuộc tấn công khủng bố Sept. 11) đã làm tổn thương tới danh dự của Hoa Kỳ.” (In “Destiny and Power: The American Odyssey Of George Herbert Walker Bush,” author Jon Meacham quotes Bush as saying that Cheney and Rumsfeld were too hawkish and that their harsh stance damaged the reputation of the United States, the cable news network said.)

-AFP (Moscow) ngày 5/11/2015: “Bộ Cứu Trợ Khẩn Cấp Nga cho biết Nga đã gửi máy bay chở 23 tấn hàng cứu trợ nhân đạo bao gồm thực phẩm và lều bạt tới Thủ Đô Sanaa của Yemen do phiến quân Shiite Houthis kiểm soát.” Theo AFP ngày 8/11/2015: “Phiến quân Yemen do Ba Tư hỗ trợ đã chiếm lại một vài vị trí đã mất trong mấy tháng qua dọc theo tuyến phía nam trong một nỗ lực mới nhằm tiến về bộ chỉ huy tạm thời của quân chính phủ ở Thành Phố Aden được Saudi và đồng minh hỗ trợ.”
.

Saudi Arabia hiện đang lãnh đạo liên minh Ả Rập để chống lại nhóm phiến quân này, đồng thời ủng hộ Tổng Thống Hadi (Sunni) thân Mỹ đã có lần phải lưu vong. Trên The Week ngày 5/11/2015 Michael Brendan viết, ”Hoa Kỳ đang cung cấp đồ tiếp vận, xác định mục tiêu và hỗ trợ tình báo cho Saudi Arabia – quốc gia đang chống lại nước láng giềng Yemen. Hoa Kỳ đã và đang tiến hành các cuộc không kích bằng máy bay không người lái cho các chiến dịch hành quân. Yemen đang bị hủy diệt trong tiến trình đó, góp thêm vào cuộc khủng hoảng di dân ở Trung Đông, ảnh hưởng tới Djibouti, Oman và Somalia.” (The U.S. is providing logistical, targeting, and intelligence assistance to Saudi Arabia in that nation’s war against its neighbor, Yemen. The United States has conducted drone strikes as part of the operation as well. Yemen is being destroyed in the process, adding another refugee crisis to the Middle East, this one affecting Djibouti, Oman, and Somalia.) Cũng theo Michael Brendan, Yemen trên thực tế hiện đang bị phân đôi theo theo làn ranh Houthis (Shiite Islam) ở phía Bắc và  Hadi (Sunni) ở phía Nam cũng giống như Iraq vậy.
.

-Business Insider ngày 5/11/2015: “Theo giới chức Hoa Kỳ, tuần vừa rồi, lực lượng hạt nhân của Nga tiến hành một cuộc diễn tập bao gồm cả việc bắn một vài hỏa tiễn tầm xa cùng với hỏa tiễn đạn đạo tầm ngắn và hỏa tiễn hành trình.” Trong khi đó trên The Value Walk, Polina Tikhonova nói rằng muốn bảo vệ Đài Loan và giữ vị thế lãnh đạo thế giới, Hoa Kỳ phải liều lĩnh chấp nhận một cuộc chiến tranh nguyên tử với Hoa Lục. “US Risks Unleashing Nuclear War With China”. Trong khi đó theo AP ngày 13/11/2015: Nga đã cố tình để lộ khi trình chiếu một đoạn băng ngắn trong đó những tàu ngầm nguyên tử mang theo những ngư lôi không người lái khổng lồ tầm xa, khi nó phát nổ thì cả vùng duyên hải rộng lớn của kẻ thù, mọi hoạt động về quân sự, kinh tế, thương mại và các sinh hoạt khác của con người sẽ tê liệt trong khoảng thời gian dài.” AP nhận xét rằng khi trình chiếu đoạn băng này Nga muốn cảnh cáo Hoa Thịnh Đốn và đồng minh Nga đang phát triển loại vũ khí hủy diệt có thể làm lệch cán cân quân sự nếu nổ ra chiến tranh.
.

-AP (Jerusalem) ngày 8/11/2015: “Vào ngày Chủ Nhật, thủ tướng Do Thái lên đường đi Hoa Thịnh Đốn -một chuyến đi bị vẩn đục và gây tranh cãi bởi việc bổ nhiệm phát ngôn viên chính phủ mới là nhân vật trước đây thường nhạo báng Tổng Thống Obama.”

-AP (Moscow) ngày 10/11/2015: “Tổng Thống  Putin tiếp đón nhà lãnh đạo Kuwait Emir Sheikh Sabah Al Ahmad Al Sabah tại khu nghỉ mát Sochi nằm trên bờ Hắc Hải và hai bên đã thảo luận về tình thế khó khăn ở Trung Đông.”
.

-AP (Moscow) ngày 10/11/2015: “Nga sẽ đáp trả chương trình lá chắn hỏa tiễn của NATO do Mỹ lãnh đạo bằng cách triển khai những vũ khí mới có khả năng xuyên thủng hệ thống lá chắn này. Tổng Thống Putin nói với các viên chức quốc phòng Nga rằng  việc triển khai hệ thống chống lại hỏa tiễn đạn đạo của Hoa Thịnh Đốn là muốn vô hiệu hóa hệ thống đánh chặn hỏa tiễn chiến lược của Nga và nắm ưu thế quyết định về quân sự.”

-Reuters ngày 10/11/2015: “Tổng Thống Obama vừa ký ban hành ngân sách quốc phòng 607 tỉ đô-la cho năm 2016.” Trong khi đó ngân sách quốc phòng của Trung Quốc là 131 tỉ (2014) và Nga 69 tỉ (2014).

-Spoid News ngày 10/11/2015: “NATO tiến hành cuộc tập trận lớn nhất từ thời Chiến Tranh Lạnh tới giờ mang tên “Operation Trident Juncture” để phô diễn sức mạnh quân sự. Cuộc tập trận kéo dài một tháng, diễn ra ở Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha và Ý Đại Lợi bao gồm 36,000 binh sĩ, hơn 140 máy bay và 60 tàu chiến tử hơn 30 quốc gia.”

-AFP ngày 10/11/2015: “Một hạm đội nhỏ của Trung Quốc đã ghé Cuba vào ngày hôm nay để thúc đẩy liên hệ quân sự giữa hai quốc gia đồng minh cộng sản. Hạm Trưởng Wang Jianxun nói rằng đây là lần đầu tiên tàu chiến Trung Quốc ghé Cảng  Havana của Cuba. Trung Quốc là đồng minh quan trọng của Cuba và đứng hàng thứ hai sau Venezuela về hợp tác thương mại. ”
.

-The Value Walk ngày 10/11/2015: “Theo Bộ Trưởng Quốc Phòng Hoa Kỳ Ashton Carter, Nga sẵn sàng sử dụng vũ khí nguyên tử, cả Nga và Trung Quốc đang đe dọa trật tự thế giới và sự thống trị toàn cầu của Mỹ.” (With the Pentagon’s top expert saying that Russia is ready to use nuclear weapons, both Russia and China are threats to the international order and U.S. global dominance, according to U.S. Secretary of Defense Ash Carter.)

-Defence One ngày 12/11/2015: “Một nhóm khoa học gia Trung Quốc có thể đã khám phá ra nguyên liệu khiến cho phi cơ chiến đấu trong tương lai không bị phát hiện bởi hệ thống ra-đa tối tân nhất.”

-Reuters (Phnom Penh) ngày 13/11/2015: “Vào ngày Thứ Sáu, một tòa án Căm Bốt đã ra lệnh bắt giam lãnh tụ đối lập Sam Rainsy vì liên hệ tới vụ phỉ báng trước đây giữa lúc căng thẳng gia tăng giữa Thủ Tướng Hunsen và Sam Rainsy sau khi thỏa hiệp chính trị thất bại. Hiện Ô. Raimsy đang ở ngoại quốc.”
.

-AFP ngày 13/11/2015: “-Ngày 13/11/2015: “129 người chết, trên 200 bị thương vì bom tự sát và tấn công bằng súng và lựu đạn tại một hý viện và khắp Thủ Đô Paris. Các giới chức an ninh nói rằng các nhóm khủng bố Hồi Giáo đứng đằng sau cuộc khủng bố.” Trước biến cố thảm khốc này các nhà bình luận cho rằng Pháp đứng trước ngã ba đường: Một là mạnh mẽ hơn như Nga tiến hành các cuộc không kích tiêu diệt lực lượng IS, hai là trở lại một nước Pháp cởi mở và hết sức thận trọng trong các vấn đề Trung Đông.

-AP ngày 14/11/2015: “Khoảng 70,000 người đã xuống đường biểu tình ở thủ đô Nam Hàn để phản đối chính sách lao động ngả về phía thương gia và quyết định yêu cầu học sinh trung học đệ nhất I và đệ II cấp phải học sách giáo khoa lịch sử do chính phủ ấn hành.”

-Reuters ngày 15/11/2015: “Thổ Nhĩ Kỳ đình chỉ việc đặt mua hệ thống hỏa tiễn phòng vệ tầm xa trị giá 3.4 tỉ đô-la của Trung Quốc vì hành động này gây lo ngại cho Mỹ và Tây Phương.”
.

2) Tình hình Biển Đông:

-Reuters ngày 1/11/2015: ‘Phát ngôn viên chính phủ Nhật cho biết Nhật Bản và Trung Quốc đồng ý nối lại những cuộc viếng thăm cấp bộ trưởng ngoại giao và tổ chức cuộc đối thoại cấp cao về kinh tế đầu năm tới  khi bang giao giữa hai cường quốc kinh tế trở nên ấm áp.”

-The National Interest ngảy 3/11/2015: ”Phi cơ chiến đấu Shengyang J-11 bay trên vùng Quần Đảo Trường Sa để tham gia vào cuộc tập trận bắn đạn thật tại đây. Những chuyến xuất kích như vậy là phản ứng trực tiếp nhắm vào việc Hoa Kỳ gửi Khu Trục Hạm Lassen tiến vào khu vực 12 hải lý của đảo nhân tạo Subi.”
.

-AFP ngày 4/11/2015: “Tại Thủ Đô Kuala Lumpur của Mã Lai, Bộ Trưởng Quốc Phòng Carter nói rằng ông sẽ thăm viếng HKMH Theodore Roosevelt đang tiến hành những chiến dịch thường lệ tại Biển Đông giữa lúc tình hình đang căng thẳng với Hoa Lục. Hình ảnh ngày 5/11/2015 cho thấy Ô. Carter và Bộ Trưởng Quốc Phòng Mã Lai Hishammuddin Hussein ở trên HKMH Roosevelt khi con tàu này đang ở về phía đông bắc Đảo Borneo 70 dặm Anh.

-VnExpress ngày 5/11/2015: “Đón tiếp ông Tập đến thăm cấp nhà nước chiều nay, ông Trọng cho rằng hai nước nên phối hợp chặt chẽ để kiểm soát hiệu quả tình hình trên biển, không theo đuổi mục tiêu quân sự hóa ở Biển Đông, tăng cường xây dựng lòng tin để triển khai thuận lợi các dự án hợp tác trên biển mà hai bên đã nhất trí.” Còn trong cuộc hội kiến với Ô. Nguyễn Tấn Dũng, Ô. Tập Cận Bình nói, “Việt Nam và Trung Quốc cần thông qua hiệp thương để duy trì, giữ gìn ổn định trên biển. Về kinh tế, ông nhấn mạnh đến việc tích cực giải quyết mất cân đối thương mại giữa hai bên; đi sâu hợp tác tiền tệ, đẩy mạnh tự do hóa thương mại, đầu tư song phương. Trong các vấn đề khu vực và quốc tế, ông Tập khẳng định Trung Quốc ủng hộ Việt Nam phát huy vai trò lớn hơn trong các tiến trình khu vực và quốc tế.” Bloomberg News tường trình rằng, “Tổng Bí Thư Đảng CSVN Nguyễn Phú Trọng đích thân thúc giục người đồng cấp Tập Cận Bình không được quân sự hóa Biển Đông và bảo đảm những tranh chấp về chủ quyền trên biển không gây tổn hại tới văn hóa, ý thức hệ và liên hệ kinh tế cho các nước láng giềng.” Theo NewsMax ngày 6/11/2015, “Trong buổi nói chuyện với giới trẻ ngày 6/11/2015 Ô. Tập Cận Bình nói rằng thế giới và vùng này đang hứng chịu những thay đổi phức tạp và rộng lớn. Trung Quốc và Việt Nam đang phải đối diện với những cơ hội và thách thức. Cả hai phía phải tăng cường hữu nghị, tin tưởng lẫn nhau và hợp tác để thúc đầy phát triển.”
.

Mặc dù có những lời hứa hẹn tốt đẹp như vậy, ngày 6/11/2015, UPI bình luận, “Tuy nhiên Hà Nội lại tìm kiếm sự hợp tác khác trong khi cuộc viếng thăm hai ngày của Ô. Tập Cận Bình diễn ra và cho phép tàu chiến Nhật Bản được sử dụng Cảng Cam Ranh.” (Hanoi, however, tapped into other partnerships during Chinese President Xi Jinping‘s two-day state visit, permitting the stationing of a Japanese warship at its naval base.)

Còn US News and World Report ngày 5/11/2015 trích dẫn nhận xét của Ô. Carl Thayer về chiến lược ngoại giao của Việt Nam như sau, “Ô. Carl Thayer gọi đó là ‘khuôn mẫu Goldilocks’ (*) nơi mà những quốc gia như Việt Nam hưởng lợi từ sự căng thẳng giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc – không bao giờ sa vào cuộc xung đột quân sự và hoàn toàn không tiến tới một liên hệ đồng minh chặt chẽ với họ – khiến các nước nhỏ như nằm trong rọ/trong hộp: không bao giờ lạnh quá hoặc nóng quá mà chỉ vừa vừa/vừa phải/đúng mức.” (Regional scholar Carlyle Thayer, a professor at Australia’s University of New South Wales – Canberra, calls this the “Goldilocks” model, where countries such as Vietnam benefit from the tension between the U.S. and China that never descends into military conflict and doesn’t quite advance into a strong enough alliance between them that would box out smaller nations – never too hot or too cold, but just right.)
.

-Sputnik News ngày 5/11/2015: ”Bộ Trưởng Quốc phòng Nhật Bản Gen Nakatani khởi đầu chuyến công du Việt Nam bằng cuộc viếng thăm căn cứ hải quân Cam Ranh. Tại cuộc hội đàm, các bộ trưởng quốc phòng Việt Nam và Nhật Bản hoàn tất việc thống nhất thỏa thuận về việc tàu hải quân Lực Lượng Phòng Vệ Nhật Bản sử dụng Căn Cứ Cam Ranh. Kể từ năm 2016, các tàu chiến của Nhật Bản sẽ có thể cập Cảng Cam Ranh để tiếp nhiên liệu và tiếp tế dự trữ trên tàu.”

-Reuters (Lục Xâm Bảo) ngày 6/11/2015: “Liên Hiệp Âu Châu đưa ra lời kêu gọi mạnh mẽ nhất yêu cầu  Trung  Quốc và các quốc gia Đông Nam Á giải quyết những tranh chấp tại Biển Đông, dù lập trường của EU chỉ là trung lập nhưng chắc được Hoa Kỳ hoan nghênh sau khi đã thúc ép EU phải nói ra.”

-UPI (Jacksonvile , Florida) ngày 9/11/2015: Đăng tấm hình Tuần Dương Hạm Yiyang của Trung Quốc đang tiến dần vào căn cứ hải quân Mayport gần Jacksonvile, Florida ngày 3/11/2015 để tham gia cuộc tập trận chung với Hoa Kỳ với hy vọng giảm nhẹ căng thẳng mới đây tại Biển Đông. Buổi lễ tiếp đón bao gồm màn múa lân do Chinese Professionals Association ở Orlando đảm trách.
.

-The Christian Science Monitor ngày 12/11/2015: “Khi thành phố vùng duyên hải Phi Luật Tân cách đây hai thập niên đã xóa sổ một căn cứ hải quân khổng lồ của Hoa Kỳ (Subic Bay) với ý muốn quên đi quá khứ thực dân và không chấp nhận ‘ người Mỹ xấu xí ’. Thế nhưng ngày hôm nay thành phố ấy lại hoan nghênh lính Mỹ và coi Hoa Kỳ như lực lượng tiên phong chống lại một Trung Quốc ngày càng lỗ mãng.” (When this Philippine coastal town rid itself two decades ago of a giant US naval base, it wanted to shake off a colonial past and reject the “ugly Americans.” Yet today the town is once again welcoming American military personnel and viewing the US as a vanguard against an increasingly pushy China.)

-Reuters (Hoa Thịnh Đốn) ngày 12/11/2015: “Hai máy bay ném bom chiến lược B-52 của Mỹ bay gần các đảo nhân tạo của Hoa Lục tại Biển Đông tuần này, đã liên lạc với bộ phận kiểm soát không lưu của Trung Quốc ở dưới đất, tiếp tục phi vụ mà không bị ngăn cản.” Bắc Kinh lên tiếng phản đối nhưng không nhắm thẳng vào vấn đề.
.

Nhận Định:

Tin tức mới nhất cho biết, Ô. Vương Nghị đã “lobby” với bộ trưởng ngoại giao Phi Luật Tân để không đưa vấn đề Biển Đông ra thảo luận tại hội nghị thượng đỉnh sắp tới của Diễn Đàn Hợp Tác Kinh Tế Châu Á -Thái Bình Dương (APEC), tổ chức tại Manila từ ngày 17 đến ngày 20 tháng 11/2015.” Thế nhưng theo AFP, tranh chấp Biển Đông sẽ là trọng tâm khi Tổng Thống Barack Obama gặp gỡ các lãnh đạo Châu Á vào tuần tới. Ngoài ra, trong lúc tiếp Ô. Tập Cận Bình, Việt Nam lại gia tăng hợp tác quân sự với Nhật Bản, bộ trưởng quốc phòng Nhật Bản thăm viếng Cam Ranh, đồng thời chuẩn bị hợp tác chiến lược với Phi Luật Tân.

 Từ những dữ kiện đó chúng ta thấy tình hình Biển Đông mỗi lúc mỗi leo thang căng thẳng và chưa biết đụng độ quân sự sẽ xảy ra lúc nào.
.

3) Tình hình Syria:

-AP (Hoa Thịnh Đốn) ngày 31/10/2015: “Cho dù khi Tổng Thống Obama đem 3000 quân trở lại Iraq, ra lệnh cho binh sĩ ở lại A Phú Hãn, nhưng ông nhấn mạnh rằng Syria là giới hạn cuối cùng không thể gửi bộ binh tới đó. Nay ông lại vượt qua hàng rào cấm mà ông đã vạch ra.” Trong số các lời chỉ trích có  Frederic Hof- Cựu cố vấn đặc biệt về Syria của Tổng Thống Obama, “Triển khai một số nhỏ binh sĩ thuộc lực lượng đặc biệt tới Syria sẽ không thay đổi tình hình bao nhiêu. Nó giống như dán băng cứu thương (Band-Aid) vậy.” Còn Thượng Nghĩ Sĩ Dân Chủ Brian Schatz nói, “Việc leo thang mới đây (gửi lực lượng đặc nhiệm) chưa chắc đã thành công trong việc đánh bại ISIS nhưng lại lôi kéo Hoa Kỳ vào cuộc chiến Syria.” Còn Mike Barnide trên The Daily Beast đặt câu hỏi, “Liệu Syria có là một Việt Nam của Obama? Cách đây 50 năm, Hoa Kỳ đã làm một quyết định tai hại là gia tăng can thiệp vào Việt Nam. Liệu Tổng Thống Obama có lập lại lỗi lầm này không?” (Will Syria Be Obama’s Vietnam? Just fifty years ago, the U.S. made the disastrous decision to ramp up its involvement in Vietnam. Is President Obama repeating the same mistake?)

Cũng theo AP cùng ngày, Hoa Kỳ cam kết gia tăng viện trợ cho phe nổi dậy ở Syria thêm 100 triệu đô-la trên con số viện trợ hiện hữu là 500 triệu. Theo ABC News ngày 8/11/2015: “Chỉ vài ngày sau khi Tòa Bạch Ốc loan báo Tổng Thống Obama đã ra lệnh triển khai 50 lính biệt kích tới Syria, Bộ Trưởng Quốc Phòng Carter nói rằng, thêm nhiều lính Mỹ chắc chắn (absolutely) sẽ được gửi tới nếu như Hoa Ký thấy có thêm những lực lượng tại chỗ (additional groups) có khả năng hợp tác với Mỹ trong cuộc chiến chống ISIS/ISIL.”
.

-AFP ngày 1/11/2015: “Theo báo cáo của nhóm quan sát, một nhóm nổi dậy chống chính phủ Syria đã dùng chuồng để nhốt những người bị bắt và dùng nó như một thứ mộc che/bia đỡ đạn tại một căn cứ địa của phe nổi dậy ở ngoại ô Damascus.” Còn theo Good Morning America ngày 3/11/2015: “Hình ảnh mới xuất hiện của một nhóm phiến quân Jaysh alIslam đã cho diễu hành trên đường phố ở ngoại ô Damascus trong đó có binh sĩ, dân sự kể cả đàn bà thuộc sắc dân Alawite bị nhốt trong lồng, do xe vận tải nhỏ kéo xuyên qua các con đường đổ nát của vùng Đông Ghouta. Phe nổi dậy dự tính làm 1000 cái lồng sắt nhốt người và đặt ở các nơi công cộng thường là mục tiêu của quân chính phủ Syria.”

Thật kinh hoàng! Phe nổi dậy đang muốn lật đổ chế độ độc tài của Ô. Assad cũng hành động dã man không kém gì ISIS. Ôi thù hận đã làm dân Syria mất hết cả nhân tính rồi! Alawite là sắc dân thiểu số của Ô. Assad theo hệ phái Shia-Islam. Nếu phe nổi dậy nắm được chính quyền thì sắc dân này phải bị tru diệt hoặc phải chạy trốn hết qua Iraq.
.

-Sputnik News ngày 2/11/2015: “Trong khu  vực Tadmor  ở tỉnh Homs, chiến đấu cơ Su-25 đã giáng đòn tấn công vào cứ điểm kiên cố của IS. Kết quả là bom ném trúng phá hủy khu công sự và hầm ngầm trú ẩn dưới lòng đất, cũng như  trận địa pháo của bọn khủng bố, nơi chúng đặt hai dàn ZSU-23″. Theo lời Thiếu tướng Igor Konashenkov, thực tế  hủy diệt hoàn toàn các mục tiêu đã được xác nhận bằng dữ liệu kiểm tra  khách quan.” AFP cũng xác nhận tin này và nói rằng khu vực oanh kích là thành phố cổ Palmyra mà lực lượng IS đã phá hủy toàn bộ các ngôi đền trước đây.

-Reuters (Beirut) ngày 3/10/2015: “Trong cuộc thăm viếng Ba Tư, một giới chức cao cấp của Syira phản bác ý định về cuộc chuyển tiếp quyền hành do Tây Phương mong muốn để đưa ông Assad ra khỏi hệ thống quyền lực nhưng một sự mở rộng chính phủ đang được thảo luận.”
.

-AFP (Moscow) ngày 3/11/2015: “Các máy bay Nga sử dụng các tọa độ do nhóm đối lập cung cấp để oanh tạc 24 mục tiêu tại Syria và đây là lần đầu tiên Moscow tuyên bố hợp tác với các nhóm ly khai kể từ khi khởi đầu các cuộc không kích.”

-ibTimes ngày 3/11/2015: “Không quân Nga-Mỹ tổ chức cuộc huấn luyện thực tập tại Syria như một phần của nỗ lực lớn hơn để chia xẻ tin tức tình báo và làm việc với nhau để chống lại nhóm khủng bố giữa cuộc chiến kéo dài đã bốn năm. Cơ quan truyền thông Nga cũng cho biết Nga và Do Thái liên tục trao đổi tin tức về tình hình trên không phận Syria.”  Theo những dữ kiện này thì sự hiện diện quân sự của Nga tại Syria có lợi hơn là gây nguy hại cho Do Thái.
.

-Business Insider ngày 3/11/2015: “Một khối gỗ dùng để chặt đầu và phòng tra tấn- là những gì mà ISIS/ISIL để lại thành phố nơi chúng đã kiểm soát trước đây. (A block of wood for beheadings and a torture chamber – what ISIS left behind in a town it used to control) đó là ghi nhận của Pamela Engel sau khi lực lượng người Kurd (Kurdish People’s Protection Units) tiến vào thành phố Tal Abyad nằm ở biên giới Syria-Thổ Nhĩ Kỳ trước là 75,000 dân, nay còn 40,000.”

-Reuters (Beirut) ngày 4/11/2015: “Theo Nhóm Quan Sát Syria, phiến quân đã bắn rơi một máy bay của quân chính phủ bằng súng phòng không tại phía tây của Tỉnh Hamah, buộc phi công phải phóng dù ra ngoài nhưng phi công đã tử thương vì dù không mở.”

-AFP ngày 4/11/2015: ”Hoa Kỳ nói rằng cuộc không kích của Nga tại Syria làm cuộc chiến trở nên trầm trọng thêm một cách nguy hiểm và tố cáo Moscow tìm cách chống đỡ cho chế độ của Ô. Assad thay vì nhắm vào nhóm thánh chiến. Lời tố cáo mạnh mẽ mới nhất của Hoa Kỳ chống lại cuộc can thiệp quân sự của Nga nổ ra khi quân của chính phủ Syria được sự hỗ trợ của Nga trong hơn tháng qua đã chiếm lại từ tay quân IS tuyến đường chính đưa tới thành phố thứ hai là Aleppo ”
.

– Reuters (Beirut) ngày 5/11/2015: “Theo tin tức từ Nhóm Quan Sát, phiến quân Syria đã chiếm thành phố Morek nằm trên xa lộ chính ở về phía tây của đất nước và giao tranh dữ dội với lực lượng dân quân thân chính phủ.”

-Sputnik News ngày 5/11/2015: “Không lực Nga đã tấn công 263 mục tiêu khủng bố ở Syria trong hai ngày, RIA “Novosti” đưa tin kèm dẫn nguồn người đại diện của Bộ Quốc Phòng Nga Igor Konashenkov.” Trong cuộc điều trần của Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ tại quốc hội, Bà Victoria Nuland- Phụ Tá Ngoại Trưởng về Châu Âu và Âu-Á cho biết Nga chi khoảng 2-4 triệu (đô-la) mỗi ngày cho các cuộc không kích. Trong khi đó, Phụ Tá  Ngoại Trưởng về Cận Đông là Anne Patterson cho biết Mỹ chi vào các hoạt động không kích mỗi ngày khoảng 8 triệu đô-la.
.

-AP ngày 6/11/2015: “Vào ngày Thứ Sáu 6/11/2015, Hoa Kỳ triển khai sáu phi cơ nghênh cản (không chiến) F-15C tại phía nam Căn Cứ Không Quân Incirlik của Thổ Nhĩ Kỳ để giúp bảo vệ không phận Thổ vì có thể có kẻ xâm nhập.” Mấy ngày trước đây báo chí đã bình luận rằng có thể có cuộc không chiến giữa máy bay Nga-Mỹ vì khu vực này không có máy bay của quân ISIS và máy bay quân chính phủ Syria thường né tránh đụng độ với Mỹ. Trong khi đó tin tức chưa được kiểm chứng cho biết Nga triển khai hệ thống hỏa tiễn phòng không tối tân nhất S-300 nói là để bảo vệ phi cơ Nga. Coi chừng cuộc chiến chống ISIS lại biến thành cuộc tử chiến giữa Nga và Mỹ. Lúc đó ISIS sống nhăn và sẽ mổ dê ăn mừng theo tục lệ của tín đồ Đạo Hồi.
.

-Sputnik News ngày 6/11/2015: “Washington Post viết,  sự can thiệp của Mỹ vào Syria sẽ tăng nhanh trông thấy do thái độ tắc trách của Washington như trong cuộc chiến tranh ở Việt Nam, khi mà sự hiện diện quân sự của Mỹ từ vài trăm cố vấn đã tăng lên nửa triệu binh sĩ trong vòng tám năm (1960-1968). Ngoài ra, các động thái quân sự và ngoại giao của Mỹ không có sự liên kết với nhau và không tạo thành một chiến lược nhất quán, có thể dẫn đến thất bại.” Theo AP ngày 8/11/2015, “Trong cuộc chiến chống lại quân khủng bố IS (tại Iraq và Syria), các nhà lập pháp Hoa Kỳ nói rất mạnh, thế nhưng nhiều nghị sĩ lại né tránh khi tái bỏ phiếu cho phép hành pháp quyền dùng binh lực để chống lại IS, mà chỉ muốn để mặc tổng thống tự lo liệu lấy.” Thượng Nghị Sĩ Dân Chủ Tim Kaine – nhân vật hàng đầu ở thượng viện nói rằng, “Có một lối suy nghĩ cho rằng nếu chúng tôi không bỏ phiếu, chúng tôi không chịu trách nhiệm về mặt chính trị. Lúc đó chúng tôi sẽ đổ lỗi cho tổng thống.” (There is sort of this belief that if we do not vote, we cannot be held politically accountable. We can just blame the president, Kaine said.)
.

-New York Times (Qatar)  ngày 7/11/2015: “Trong lúc Hoa Kỳ chuẩn bị tăng cường các chuyến không kích vào ISIS tại Syria, các đồng minh Ả Rập cách đây một năm hào hứng gửi máy bay chiến đấu tới tham gia nhưng nay hoàn toàn biến mất trong các chiến dịch.”

-UPI ngày 9/11/2015: “Cuộc chạm súng giữa quân chính phủ và quân IS tại Deir Ezzor nắm xa về phía tây Syria khiến 59 tay súng IS thiệt mạng. Theo SANA quân chính phủ đã phá hủy một thiết vận xa, một bệ phóng hỏa tiễn và ba súng máy. Phi trường Deir Ezzor trước đây liên tục bị lực lượng IS tấn công và đã có lần sát hại 90 quân chính phủ.” Theo Washington Post cùng ngày, được sự yếm trợ của không quân Nga và Syria, quân chính phủ đã chiếm lại được làngSheikh Ahmad  thuộc Tỉnh Aleppo trên đường tiến về Phi Trường Kweiras của Thành Phố Aleppo bị bao vây bởi phiến quân hơn từ năm 2013. Theo Washington Post, phá vỡ vòng vây Phi Trường Kweiras là một thắng lợi lớn của quân chính phủ từ khi có cuộc không kích của Nga.”
.

-News Week ngày 10/11/2015: “Người đứng đầu Giáo Hội Chính Thống Giáo Syriac Orthodox cho biết cả ngàn chiến binh Thiên Chúa Giáo đã hối hả kéo về thành phố tập trung đông đảo tín đồ Thiên Chúa Giáo Town of Sadad để phòng ngừa thành phố này rơi vào tay lực lượng Nhà Nước Hồi Giáo. Thành phố này nằm cạnh xa lộ chiến lược nối Thủ Đô Damascus với Tỉnh Homs về phía tây. Thành phố được chính phủ tái chiếm năm 2013 nhưng nay quân IS lại tiến gần tới Sadad khoảng 10 cây số.“

-AFP (Damascus) ngày 12/11/2015: “Quân chính phủ Syria với sự hỗ trợ của chí nguyện quân Li-băng Hezbollar đã kiểm soát trọn vẹn thành phố quan trọng Al-Hader nằm cách xa lộ chiến lược Aleppo-Damascus khoảng 10 cây số do phiến quân chiếm giữ trước đây. Thành phố này là bộ chỉ huy lớn nhất của phiến quân ở nam Aleppo.”
.

Nhận Định:

Từ những dữ kiện trên chúng ta thấy tình hình Syria mỗi lúc mỗi trở nên phức tạp hơn nhưng dường như đà chiến thắng đang ngả về phía quân chính phủ Syria. Trong tình hình đó, AFP ngày 10/11/2015 cho biết Nga mong muốn chính phủ Syria và phe nổi dậy đồng ý tiến hành việc sửa đổi hiến pháp kéo dài tới 18 tháng, sau đó là cuộc bầu cử tổng thống sớm. Bản dự thảo có trong tay Reuters vào ngày 10/11/2015. Nhưng Phương Tây nói rằng khó cho các nước chống lại Tổng Thống Assad có thể chấp nhận dự thảo này. Cuộc thảo luận quốc tế bao gồm 20 quốc gia về vấn đề Syria đã mở ra tại Vienna vào 14/11/2015. Nhưng trước đó ngoại trưởng Anh nói rằng Ô. Assad phải ra đi. Còn Tổng Thống Putin nói rằng Nga không có thẩm quyền yêu cầu Ô. Assad phải ra đi. Ấy là chưa kể Thổ Nhĩ Kỳ và Saudi Arabia còn cương quyết hơn trong vấn đề lật đổ chế độ của Ô. Assad.
.

The Vox ngày 13/11/2015: Với tiêu đề “Lý Do Đơn Giản Khiến Đàm Phán Về Hòa Bình Cho Syria Có Thể Tan Vỡ.” (The very simple reason why Syria peace talks are probably doomed) ” bài viết nhận định, “Hiển nhiên là không có lập trường ở giữa và vì thế có lý do để tin rằng họ sẽ tiếp tục giao chiến. Và khi họ tiếp tục giao chiến, chiến tranh tiếp tục kéo lê.” (There is no obvious middle ground, and thus there is every reason to believe that they will continue fighting. And as long as they are both fighting, the war will drag on.) Ngày 14/11/2015 AFP loan tin, “Ngoại Trưởng Đức Frank-Walter Steinmeier cho biết các phái đoàn tham dự hòa đàm Vienna đã đồng ý một chính quyền chuyển tiếp có thể được thiết lập trong sáu tháng và cuộc bầu cử sẽ tiến hành trong 18 tháng”.
.

Sở dĩ các nước hối hả đồng ý về một giải pháp như vậy là do cuộc khủng bố đẫm máu tại Pháp, khiến nhu cầu khẩn cấp phải tập trung nỗ lực để tiêu diệt lực lượng Nhà Nước Hồi Giáo. AFP ngày hôm nay loan tin, Tổng Thống Obama và Tổng Thống  Putin đã bắt tay và nói chuyện với nhau bên cạnh một chiếc bàn nhỏ, lần đầu tiên phá tan băng giá giữa hai nước kể từ khi Nga tiến hành các cuộc không kích Syria. Cuộc gặp gỡ diễn ra bên lề cuộc họp Thượng Đỉnh G-20 tổ chức tại khu nghỉ mát Antalya của Thổ Nhĩ Kỳ nằm trên bờ Địa Trung Hải. Hai bên đã trao đổi quan điểm về tình hình Syria và sự căng thẳng ở Ukraina trong khoảng  35 phút.” Rõ ràng đây là sự hòa dịu Nga-Mỹ và đầy bất ngờ do cuộc khủng bố xảy ra tại Pháp khiến Mỹ và Tây Phương nhìn ra cái nào là họa trước mắt, đang lan rộng toàn cầu giống như Ô. Henri Kissinger đã nói trên Washington Post.
.

Tuy nhiên vì tình hình tại Syria quá phức tạp cho nên theo tôi, số phận Syria chưa thể giải quyết bằng giải pháp chính trị. Đồng ý là các bên có thiện chí nhưng làm thế nào để có một chính phủ chuyển tiếp khi một nhà nước đương quyền phải ngồi chung với khoảng 41 phe nổi dậy? Do đó,  lâm thời vẫn là chiến lược giành chiến thắng trên mặt trận để có ưu thế trên bàn hội nghị, tức chiến tranh sẽ trở nên ác liệt hơn. Nếu Nga không chịu nổi chiến phí và thoái lui, phiến quân do Mỹ hỗ trợ hoặc lực lượng ISIL sẽ tiến vào Damascus và Ô. Assad cùng gia đình sẽ bị giết hoặc bị treo cổ như Ô. Saddam Hussein hoặc Ô. Gadaffi và đất nước Syria sẽ tiếp tục là cuộc chiến giữa phe nổi dậy và lực lượng ISIL. Còn nếu Ô. Assad từ từ bình định được đất nước qua sự trợ giúp của Nga thì ông sẽ làm tổng thống thêm năm, mười năm nữa. Chúng ta chờ xem cuộc hòa đàm ở Vienna đi về đâu.

Hiện nay, các chiến lược gia Hoa Kỳ đang tranh cãi về quan niệm: Lưu giữ/để yên một nhà nước độc tài để  ổn định tình hình hoặc giết nhà độc tài đó để tình hình hỗn loạn, đất nước chia năm xẻ bảy và trở thành mảnh đất màu mỡ cho “thánh chiến” và tổ chức khủng bố. Thật lạ lùng, con người ta tuy rất thông minh, lại được cố vấn bởi rất nhiều “tổ hợp óc” (think tank) nhưng có những lúc chỉ có hai giải pháp thôi mà cũng không biết phải chọn giải pháp nào. Chính vì thế mà ngày xưa các hoàng đế Trung Hoa, trước các vấn đề khó khăn của đất nước không biết lành-dữ thế nào, đã phải nhờ quan bốc phệ “gieo quẻ ” để nhờ thần linh chỉ bảo cho.

(*) Nguyên tắc Goldilocks rút ra từ truyện thiếu nhi “Ba Con Gấu” (The Three Bears) trong đó cô bé tên Goldilocks tìm thấy một ngôi nhà do ba ông gấu làm chủ. Mỗi ông gấu có mỗi cá tính khác nhau về đồ ăn và giường ngủ. Sau khi thử ba ông gấu về hai thứ đó, cô bé Goldilocks khám phá ra rằng một ông thì quá cực đoan (quá nóng hay quá lớn), ông thì ở đối cực (quá lạnh hay quá nhỏ), và ông thì “vừa vừa”. Nguyên tắc Goldilocks được ứng dụng trong nhiều lãnh vực như phát triển tâm lý, sinh vật học , kinh tế và ngành kỹ thuật. (The Goldilocks principle is derived from a children’s story “The Three Bears” in which a little girl named Goldilocks finds a house owned by three bears. Each bear has its own preference of food and beds. After testing all three examples of both items, Goldilocks determines that one of them is always too much in one extreme (too hot or too large), one is too much in the opposite extreme (too cold or too small), and one is “just right”The Goldilocks principle is applied across many disciplines, particularly developmental psychology, biology,^[2] economics andengineering.