Khai thác con người, con vật, trái đất.. bây giờ lửa cháy, nước tràn, đạn bay là từ đâu tới vậy?2023
Bao nhiêu năm, hãng tech lớn như Apple, Tesla đều trấn an dân chúng là đồ bán đều từ những nơi respecter normes internationales. Nhưng những hình gần đây chụp ở những mỏ bên Congo, nơi khai thác 90 phần trăm cobalt, chứng tỏ sự khai thác không theo luật lệ.Cobalt để xài cho batteries trong điện thoại thông minh, tablette hay ordinateur portable/laptop, cần vài grammes trong lúc 1 chiếc xe điện xài 10 kg.Ở Congo, hằng ngày cả 100 ngàn người moi cobalt là 1 hóa chất độc, thở vào khi làm việc sẽ hại cho sức khỏe.
Công nhân làm việc vất vả chỉ được trả 2 đô một ngày. Congo là 1 xứ có cobalt nhiều nhứt trên thế giới nhưng công nhân bị bóc lột
Bồng con đi moi cobalt Kara, một người thầy giáo ở trường Harvard Kennedy, nói đồng hồ đạo đức đã bị quay lại thời colonial. Những người làm trong mỏ là những người nghèo nhứt nên không có việc làm là không có ăn nên họ không nói không được.
Những bao cobalt rất nặng để gánh trên ngườiTìm cobalt giữa mấy hột đá Thường xuyên thở cobalt sẽ phá phổi, làm điếc lỗ tai, gây ung thư và có khi sanh con ra không được bình thường.Khai thác kim cương, một ngàn lần ít độc hơn. Người ta mua 1, 2 lần trong đời còn xã hội ngày này với những máy móc tân tiến không thể thiếu cobalt hơn một ngày.Microsoft, Tesla, Apple và Samsung hứa sẽ tránh xài cobalt và nói mấy mỏ, phần đông là của Tàu, vìvậy họ không làm được gì.
Có những đứa con nít không lớn hơn 7 hay 8 tuổi Năm 2020, Tesla ký mua 6 000 tấn cobalt của hãng lớn Glencore (xứ Anh) có mỏ ở vùng Katanga. Năm 2019, hãng này bị thưa ra toà vì 19 đứa con nít Congolais đã chết trong mỏ, cùng lúc kiện luôn mấy hãng tech lớn. Nhưng rồi, 1 ông juge bác bỏ dossier nói không đủ bằng cớ.Elon Musk của Tesla, tuyên bố sẽ không xài cobalt nhưng không nói là khi nào, Apple cũng tìm cách tranh xài cobalt từ mỏ ra. Cobalt rất là mắc nên hãng sẽ tìm cách không xài ngoài ra vấn ̣đề humanitaire.
Congo là xứ có nhiều cobalt nhứt, 3 lần hơn Úc là đứng hạng thứ nhì.
Cuba, Philippines, Russia, Canada, Mỹ, China, Madagascar cũng có 1 chút cobalt.