Bài phiên dịch từ báo Telegraph của tác giả Roger Kimball
Roger Kimball
Triết gia tiền bối Thomas Carlyle (1775-1881) thế kỷ thứ 18, là tác giả nhiều đầu sách On Heroes, Hero-Worship, The Heroic in History (1841) chắc hẳn ở bên kia thế giới rất tâm đắc với Donald Trump. Ông Carlyle cho rằng lịch sử của một quốc gia thường được un đúc xung quanh những người làm nên lịch sử tựa như những vụn sắt bị hút bởi một thanh từ trường.
Carlyle cho rằng từ thế kỷ 18 con người đã bắt đầu suy thoái về mặt đạo đức và thường căng thẳng về mặt tinh thần. Ông cho rằng thời đại của ông (1795-1881) là lò nung sự đổi mới, trong đó “thế giới sẽ một lần nữa trở thành… một thế giới hùng cường”.
Trong những ngày qua, Donald Trump đã nổi lên như một nhân vật theo trường phái Carlyle, một người đàn ông làm nên lịch sử, một Tổng Thống siêu cường đã nếm đủ trăm đắng ngàn cay, lên bờ xuống ruộng, vượt lên những cơn đau từ nội tâm đến da thịt để làm nên chiến thắng lịch sử. Nếu một người khác gặp nghịch cảnh đó, chắc đã bị ngã gục! Donald Trump đã chiến đấu một cách phi thường, đã trở thành biểu tượng của thời đại, người đàn ông nuôi tham vọng và hoài bảo thực hiện cái gì cho nước Mỹ mà ông đề xướng MAGA (Maker America Great Again).
Những điều vừa nói nghe có vẻ khác lạ. Một năm trước, tương lai chính trị của Donald Trump dường như đã kết thúc. Có những người thuyết phục chúng ta phải phải loại bỏ và xa lánh ông. Cho rằng ông Trump đang đối diện với hàng loạt cáo trạng ở bốn khu vực pháp lý khác nhau. Liệu ông ấy có bị tan gia bại sản hay ngồi tù mục xương… và bị ném vào thùng rác lịch sử một cách đau đớn và nhục nhã?
Bằng sự tự tin và ý chí kiên cường, Donald Trump không những đã sống sót mà còn phát triển mạnh mẽ. Ông ấy nắm dây cương cưỡi lên những cơn sóng dữ để không bị nhấn chìm vào đáy đại dương rồi vươn lên đỉnh cao chói lọi… Thử hỏi những nghịch cảnh này rơi vào Caesar, Napoleon, Franklin D. Roosevelt, Ronald Reagan liệu họ có thể tồn tại đến ngày chung cuộc hay không?
Vẫn còn một số người không nhìn ra thực tế cứ lẩm bẩm về những gì mà Donald Trump vượt qua để đứng lên đại diện cho sự thay đổi lớn. Những kẻ chống lại Trump tụ tập trong phòng phòng hội thảo DEI [Đa dạng (Diversity), Công bằng (Equity) và Hòa nhập (Inclusion) viết tắt DEI]. Đó là những tổ chức thúc đẩy sự đối xử công bằng và sự tham gia đầy đủ của tất cả mọi người, như hội thảo về biến đổi khí hậu ở Aspen. Ở đó, người ta thấy mặt một số người trông thật nhàm chán như Kris Mayes, Bộ Trưởng Tư Pháp tiểu bang Arizona, người đã thề sẽ chống lại Trump trong việc nhập cư. Chẳng khác gì dùng quạt nan chống lại một cơn lốc đang thổi tới!
Ở những nơi khác, sự đồng thuận chống Trump hình như thoái trào. Ngay cả tạp chí Politico đã tiếp nhận sự thật. Trong một chuyên mục gần đây đã viết Donald Trump là “một người có khả năng nhận ra những cơ hội mà hầu hết các chính trị gia không có và ông ta tạo ra những mối quan hệ bền vững, mạnh mẽ với nhiều nhóm người theo cách mà không người đương thời nào có thể sánh kịp. Nói cách khác: Ông ấy sẽ làm nên lịch sử”.
Tiêu đề chuyên mục đó rất đáng chú ý. “Đã đến lúc thừa nhận: Trump là một Tổng thống vĩ đại rằng “Ông ấy vẫn đang cố gắng trở thành một Tổng thống tốt”. Nhằm sửa lại những lời buộc tội thường được đưa ra với Donald Trump là ông ấy là một người có “tính cách xấu”, kể cả những tuyên bố vô lý không bằng chứng cho Donald Trump là một “kẻ phát xít” (Tướng 4 sao Mark Milley người đã gọi ông Trump như vậy) hoặc “theo nghĩa đen là Hitler” cũng xuất phát từ phán đoán rằng Trump chỉ là một kẻ quá tầm thường, độc tài và họ liên tục phỉ báng về mặt đạo đức của Donald Trump.
Có hai điều cần bàn luận về vấn đề này. Thứ nhất, xin trích dẫn lời của triết gia Horace Walpole (1717-1797) cho rằng “không một quốc gia nào từng được cứu bởi những người tốt”, bởi vì “những người tốt sẽ không đi đến cùng mức cần thiết”.
Thứ hai, tôi tin rằng Donald Trump đang cứu nước Mỹ ở bên bờ vực thẳm. Căn cứ trên những chẩn đoán của ông về các nan đề của nước Mỹ đang thoái trào là đúng đắn. Đứng đầu Donald Trump đánh giá nước Mỹ tê liệt với hệ tư tưởng thức tỉnh, làn sóng di cư bất hợp pháp hàng loạt, nợ công nước Mỹ chồng chất đến trần và nền văn hóa nhân bản đang bị thoái trào…
Tôi cũng tin rằng các giải pháp mà Trump đề xuất, được nêu rõ trong cơn lốc “sắc lệnh hành pháp” ngày đầu đã phần nào chứng tỏ cho lời tuyên bố ngày nhậm chức “mở ra thời đại hoàng kim mới cho nước Mỹ”.
Tin đồn cho rằng Donald Trump không phải là một “người đàn ông tốt” và để giải thích lý do tại sao tôi chuyển sang chuyện “đàn ông tốt”. Theo Đức Hồng Y Newman. Một người đàn ông “có thể vĩ đại ở một khía cạnh nào đó trong tính cách của mình, nhưng lại hẹp hòi ở khía cạnh khác… Một người đàn ông tốt có thể là một vị vua tồi; những người khí phách ngang tàng từng là chính khách vĩ đại hoặc những nhà lãnh đạo chính trị hào hiệp đầy kết quả”. Trường hợp nào để mô tả ông Donald Trump?
Theo như tôi biết, chưa có ai đề xuất nào phong thánh cho Donald Trump. Hơn nữa, theo những cách quan trọng đối với một tổng thống, ông đã thể hiện mình là một người có phẩm chất tốt. Bất kỳ định nghĩa nào về phẩm chất tốt đều phải bao hàm cho phục vụ việc công. Nếu không, nó sẽ bị bất lực. Tôi nghĩ đây là một phần trong những gì Aristotle (384–322 BC) muốn nói khi ông nhận xét rằng “chính sự lựa chọn thiện hay ác của chúng ta quyết định phẩm chất của chúng ta, chứ không phải quan điểm của chúng ta về thiện hay ác”.
Về những vấn đề kinh tế, an ninh quốc gia, chính sách năng lượng, tự do ngôn luận, tội phạm, những thay đổi Donald Trump đề xướng nó hứa hẹn sẽ khôi phục lại vị thế siêu cường vững chắc của Hoa Kỳ. Cùng với những nhân vật vĩ đại khác như Elon Musk, Donald Trump báo hiệu sự trở lại đáng hoan nghênh của ý tưởng Người đàn ông vĩ đại về một thế đứng trong lịch sử.
Nguyên tác: Tiến Sĩ Roger Kimball sinh năm 1953, tốt nghiệp BA tại Bennington College, MA và PhD tại Yale Universiry là một nhà phê bình nghệ thuật và nhà bình luận xã hội bảo thủ người Mỹ. Hiện Kimbal là chủ biên The New Criterion và nhà xuất bản của Encounter Books. Sách đầu tay nổi tiếng của Roger Kimball những năm 1990 là Tenured Radicals: How Politics Has Corrupted Higher.
Lê Hoành Sơn phiên dịch ngày Mồng Một Tết Ất Tỵ năm 2025