Cuộc tranh cãi về giả thuyết Coronavirus chủng mới (SARS-CoV-2) gây ra đại dịch COVID-19 có nguồn gốc từ phòng thí nghiệm ngày càng thu hút sự quan tâm, chú ý. Có thêm hai nhà khoa học Mỹ đã chỉ ra rằng: có hai chứng cứ khoa học khiến họ tin tưởng rằng SARS-CoV-2 là “quái vật do con người tạo ra, bị rò rỉ từ phòng thí nghiệm ở Vũ Hán”.

Theo trang Chinatimes của Đài Loan ngày 8/6, các báo như New York Post, Daily Mail và International Business Daily cùng ngày đều đưa tin, Tiến sĩ Steven Quay, người sáng lập Atossa Therapeutics, một công ty dược sinh học lâm sàng của Mỹ và Nhà khoa học Richard Muller cựu chuyên gia hàng đầu của Lawrence Berkeley National Laboratory (Phòng thí nghiệm Quốc gia Lawrence Berkeley) hôm 6/6 đã gửi thư cho Wall Street Journal, chỉ ra rằng họ có bằng chứng chắc chắn rằng SARS-CoV-2 là một con quái vật do con người tạo ra, đã được hoàn thiện, nâng cấp trong phòng thí nghiệm , sau đó bị rò rỉ, gây nên đại dịch COVID-19 bùng phát trên toàn cầu.

Hai nhà khoa học trên đã đưa ra bằng chứng có liên quan đến nghiên cứu “gain-of-function” (tăng chức năng). Nghiên cứu “gain-of-function” là nghiên cứu mà các nhà vi sinh vật tiến hành sửa đổi bộ gene của virus để cải thiện các đặc tính của chúng. Loại nghiên cứu này có thể làm cho virus dễ lây nhiễm hơn hoặc gây chết người hơn.

Tiến sĩ Steven Quay (Ảnh: Daily Mail).

Hai ông Steven Quay và Richard Muller đã chỉ ra rằng sự sắp xếp 2 Arginine sẽ làm tăng khả năng gây chết người của virus. Trong số 36 cặp gene có thể tạo ra 2 Arginine liên tiếp, trình tự được sử dụng phổ biến nhất trong nghiên cứu về sự tăng chức năng là CGG-CGG, còn được biết đến như là trình tự “double CGG sequence” (chuỗi CGG kép). Họ nói rằng trình tự này thường được chèn vào các thí nghiệm nhất vì nó sẵn có và tiện lợi. Các nhà khoa học cũng có nhiều kinh nghiệm trong việc sử dụng nó. So với 35 cặp có thể sắp xếp khác, CGG- CGG có một ưu thế khác là nó tạo ra một tín hiệu mà các nhà khoa học có thể theo dõi được.

Tuy nhiên, họ cũng chỉ ra rằng trình tự CGG-CGG chưa bao giờ được tìm thấy tự nhiên trong các loại coronavirus khác như SARS và MERS, mà chỉ thấy cótrong SARS-CoV-2. Họ giải thích rằng nếu các virus khác không có trình tự này thì SARS-CoV-2 đơn giản là không thể có được trình tự này từ các virus khác. “Những người ủng hộ thuyết SARS-CoV-2 có nguồn gốc do động vật lây sang người phải giải thích lý do tại sao coronavirus chủng mới lại tình cờ chọn phương thức tổ hợp không phổ biến nhất khi nó đột biến và tái tổ hợp, và tại sao nó lại chọn cách nghiên cứu “gain-of-function” chỉ có của các nhà nghiên cứu?”.

Nhà khoa học Richard Muller (Ảnh: Getty).

Hai ông chỉ ra rằng xem xét tất cả các khả năng ngẫu nhiên, coronavirus đã áp dụng một phương pháp kết hợp hiếm thấy và phi tự nhiên mà chỉ các nhà khoa học con người mới sử dụng. Điều này có nghĩa là giả thuyết có khả năng nhất về nguồn gốc của SARS-CoV-2 nhất định phải là bị rò rỉ từ phòng thí nghiệm.

Ngoài các dấu vết kỹ thuật “gain-of-function” rất rõ ràng, hai ông Steven Quay và Richard Muller còn chỉ ra rằng một bằng chứng “có sức thuyết phục nhất” khác là sự đa dạng di truyền của SARS-CoV-2, khác biệt rất lớn với coronavirus SARS và MERS.

Hai người chỉ ra rằng các coronavirus SARS và MERS đã được xác nhận là có nguồn gốc từ tự nhiên, chúng nhanh chóng phát triển sau khi xâm nhập vào các quần thể người, cho đến khi dạng lây nhiễm mạnh nhất của virus trở thành xu hướng chủ đạo.

Ngược lại, loại coronavirus chúng mới SARS-CoV-2 của đại dịch COVID-19 đã được chứng minh là có khả năng lây lan cao ngay từ đầu khi nó vừa được phát hiện. Họ nói rằng việc tối ưu hóa sớm như vậy là “điều chưa từng thấy trước đây”, điều này cho thấy rằng virus đã trải qua một thời gian dài thích nghi trước khi được phát tán công khai. Hiện tại, trong khoa học, cách duy nhất được biết để đạt được cấp độ này là “mô phỏng quá trình tiến hóa tự nhiên”, tức là nuôi cấy virus trên tế bào người cho đến khi đạt được mức tối ưu hóa; “đây cũng là những gì nghiên cứu ‘gain-of-function’ đang làm”.

Các nhà khoa học Viện Virus Vũ Hán nghiên cứu trong phòng thí nghiệm P4 (Ảnh: Getty).

Hai bằng chứng này đã thuyết phục Steven Quay và Richard Muller tin chắc rằng SARS-CoV-2 được phát triển trong phòng thí nghiệm, họ khẳng định rằng Viện nghiên cứu Virus Vũ Hán được biết đến với việc nghiên cứu “gain-of-function” (tăng chức năng); các nhà khoa học ở đó cố tình gây áp lực cho virus để gia tăng khả năng gây chết người.

Liên quan đến việc tiếp tục tiến hành điều tra truy xuất nguồn gốc SARS-CoV-2, trang tin Hồng Kông Đông Phương ngày 8/6 cho biết, ông Mike Ryan, Giám đốc Điều hành Kế hoạch Khẩn cấp của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), nói hôm thứ Hai (7/6) rằng WHO không thể cưỡng ép buộc Trung Quốc gửi thêm dữ liệu, nhưng sẽ đưa ra khuyến nghị cho bước tiếp theo của quá trình truy xuất nguồn gốc.

Tại cuộc họp báo của WHO ở Geneva, Thụy Sĩ cùng ngày, một phóng viên đã hỏi ông Ryan rằng WHO sẽ yêu cầu Trung Quốc công khai thêm dữ liệu liên quan đến nguồn dịch bệnh như thế nào. Ông Mike Ryan trả lời: “WHO không có quyền ép buộc bất cứ ai. Tôi hy vọng tất cả các quốc gia thành viên hợp tác cung cấp dữ liệu cần thiết cho WHO truy xuất nguồn gốc của virus”.

Trợ lý Tổng thư ký WHO Mariangela Simao cho biết tổ chức này lo ngại về các tin tức gần đây về việc các bên trung gian bán hàng vaccine ngừa COVID-19 giả mạo. Bà kêu gọi các nước trực tiếp liên hệ với các nhà sản xuất, nhấn mạnh phần lớn các hãng sản xuất vaccine đều bán vaccine cho các thực thể công cộng, cần mua vaccine qua con đường chính thống như Cơ chế Tiếp thu Vắc xin Toàn cầu (Covax) để giúp xác minh xem bên trung gian có liên quan có được cấp phép hợp pháp hay không. Bà đề nghị các quốc gia chỉ nên mua các vaccine phòng COVID-19 đã được đưa vào danh sách sử dụng khẩn cấp.

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken hôm 6/6 cho biết, lý do quan trọng nhất để truy tìm nguồn gốc của virus là để tránh một đợt bùng phát dịch khác. Ông chỉ trích Trung Quốc không cung cấp sự minh bạch cần thiết hoặc không chia sẻ thông tin theo thời gian thực.

Trong khi đó, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân nhắc lại rằng việc truy xuất nguồn gốc dịch bệnh là một vấn đề khoa học cần do các nhà khoa học toàn cầu tiến hành và không nên chính trị hóa. Ông nhấn mạnh “Trung Quốc luôn có thái độ công khai và minh bạch trong việc truy xuất nguồn gốc virus”.