Ngày 24-2-2022, vợ chồng tôi đang rong chơi cùng vợ chồng anh bạn Đại tá Cựu chiến binh, tại An Giang. Mấy hôm trước nghe Nga rút quân khỏi cuộc tập trận, thấy mừng; không ngờ 24-2 quân Nga ào ạt tràn vào Ukraine. Lúc xem từng đoàn xe tăng, máy bay quân Nga tiến đánh Kiev, chúng tôi đều vô cùng lo lắng.
Ông Đại tá bảo, binh lực Nga thế kia, Ukraine khó lòng chống cự nổi. Tôi bảo, nếu Kiev trụ được 10 ngày thì Nga sẽ rơi vào cuộc chiến tranh nhân dân vệ quốc của Ukraine… Nói vậy bằng trực giác, chứ chưa hề hình dung cuộc chiến sẽ diễn biến ra sao.
Từ đó, tôi vẫn theo dõi từng ngày cuộc chiến đấu vì Độc lập, Tự do của nhân dân Ukraine và đã có dăm bài viết về cuộc chiến này. Nay nhìn lại một năm nhân dân Ukraine kiên cường chặn đứng mưu đồ chiến lược của Putin và đánh lui từng bước quân xâm lược Nga lùi về quá điểm xuất phát, thử rút ra vài nhận xét.
1. Về Vladimir Putin và nước Nga
Khoảng 10 năm đầu Putin cầm quyền, tôi cũng phục Putin lắm và mừng nước Nga phục hưng. Nhưng sau thấy ông ta tham quyền, tỏ rõ độc tài thì ngày càng chán ghét. Khi Putin đem quân xâm lược Ukraine, dù bịa ra mọi lý do, thì tôi cũng coi nó là tội phạm chiến tranh. Tôi có bài viết “PUTIN CÓ NGU KHÔNG?” (1) và chứng minh ông ta đại ngu, thì bị nhiều người phò Putin chửi ghê quá, nhưng lại được bà cụ Minh 87 tuổi, hàng xóm, khen bài rất đúng ý bà và thưởng vợ chồng mình bữa nhậu.
Một người được ca ngợi là vĩ đại, ở đỉnh cao quyền lực như Putin vẫn có thể NGU, mà ở vị trí đó NGU mới tai hại cho dân, cho nước, cho nhân loại. NGU vì quá tham, sân, si, ngã chấp, sinh ra ngã ái, ngã mạn, ngã tướng, ngã si… dẫn đến VÔ MINH, hành động mù quáng.
Vô minh nên quan liêu, ngạo mạn, không “biết địch, biết ta” tưởng 72 giờ là quân Nga “giải phóng” Kiev, chính quyền Zelensky tan rã, lập chính phủ bù nhìn theo Nga, được dân Ukraine chào mừng… Nhưng mục tiêu CHIẾN LƯỢC của Putin đã hoàn toàn thất bại.
Trước thất bại nhục nhã, Putin không nghĩ cách kết thúc cuộc chiến để vớt vát danh dự và bớt gây tội ác cho cả Ukraine lẫn Nga, mà lại điên cuồng như Hitler: Tuyên bố nhập mấy “vùng ly khai” của Ukraine vào lãnh thổ Nga và đe dọa, nếu đánh vào những vùng đó là xâm phạm vào nước Nga, sẽ bị trừng phạt bằng mọi vũ khí, kể cả bom hạt nhân!
Rồi Putin động viên 300.000 quân và dùng cả đội quân đánh thuê của tập đoàn Wagner, trong đó tuyển hàng ngàn tù nhân hình sự vào đội quân giết thuê, nhưng vẫn thất bại nặng nề ở chiến trường.
Nếu Putin không đánh Ukraine thì sao? Thì Putin vẫn được coi là Tổng thống quyền uy bậc nhất thế giới; vũ khí và lực lượng quân đội Nga được coi là thứ nhì thế giới; nước Nga có địa vị cao trong Liên Hiệp quốc; cả thế giới, nhất là các nước châu Âu nể sợ Nga; các “vùng tự trị” Nga đã chiếm đóng của Ukraine vẫn thuộc Nga; nước Nga rộng lớn giàu tài nguyên, tha hồ đào bới, hút nhiên liệu lên mà bán; với gần 150 triệu dân là môi trường đầu tư hấp dẫn cho các doanh nhân toàn cầu…
Nhưng vì Putin ngạo mạn, không hiểu thời thế, vẫn nuôi cuồng vọng đế quốc Nga, muốn phục hồi vị thế nước Nga như thời Sa hoàng, như thời Stalin, Putin đã gây ra tội ác tày trời không chỉ cho Ukraine mà cả cho nước Nga. Quả là u mê, điên khùng!
Sau một năm xâm lược Ukraine, Putin đạt được gì?
Theo thông báo của Bộ Quốc phòng Ukraine, từ 24-2-2022 đến 23-2-2023, Ukraine đã diệt của Nga: hơn 145.000 quân; gần 3.400 xe tăng, hơn 6.500 xe thiết giáp, 299 máy bay phản lực, 287 máy bay trực thăng, 873 tên lửa, 18 tàu chiến…
Nga càng thua, Putin càng hiện nguyên hình là tên phát xít, tội phạm chiến tranh; là một trùm xã hội đen, cai quản đất nước như một Bố già, cách chức hết tướng này đến tướng khác; đàn áp, thậm chí thủ tiêu những người phản đối chiến tranh. Hàng triệu người Nga đã chạy trốn khỏi đất nước đang hoà bình…
Putin hiện nguyên hình là kẻ khủng bố, đe dọa hạt nhân; một kẻ cực kỳ dối trá, chỉ biết nói phải một mình, bất chấp tất cả mọi lẽ phải…
Dân Nga u mê bởi tuyên truyền độc quyền nên nghe nói 70% vẫn ủng hộ Putin. Nhưng nhiều nhân sĩ, trí thức Nga đã lên tiếng: Có người nói, Putin chết đi mới có hoà bình; có người thuê 1 triệu đô la để giết Putin, có người nói, Putin thất bại trong cuộc chiến này là may mắn cho nước Nga… Nga bị suy thoái kinh tế, bị cô lập trước nhân loại, hơn 140 nước trên thế giới bỏ phiếu lên án, phản đối cuộc xâm lăng của Nga với Ukraine.
Tội ác, nỗi ô nhục xâm lược của Nga bao giờ rửa sạch? Sự chia rẽ trong xã hội Nga và quan hệ xấu với các nước láng giềng, bao giờ hàn gắn lại được? Hậu Putin, nước Nga sẽ ra sao, chưa biết được…
2. Về Volodymyr Zelensky và Ukraine
Sau khi Liên xô tan rã vào năm 1991, Ukraine chọn con đường hoà bình, nên đã phi hạt nhân hoá với sự cam kết bảo đảm an ninh của Nga, Mỹ và Anh. Nhưng không ngờ…
Ngày 24-2-2022, khi quân Nga tràn sang xâm lược Ukraine, nhiều nhà chính trị, quân sự lão luyện cũng không tin Ukraine chống cự được. Một vị tướng của Việt Nam còn khinh miệt nói: Zelensky là thằng hề 47 tuổi sao đọ được với Putin, một KGB lão luyện 70 tuổi (?). Mỹ cũng gợi ý giúp Zelensky cùng gia đình một chuyến di tản ra nước ngoài. Nhưng Zelensky nói, tôi không cần giúp một chuyến xe, tôi cần vũ khí! Tôi ở đây chiến đấu với nhân dân tôi, các bạn có thể nhìn thấy tôi hôm nay là lần cuối… Nếu Tổng thống Zelensky bỏ chạy, chính phủ Ukraine đã tan rã…
Cảm phục trước thái độ bình tĩnh của người Ukraine, tôi đã có bài viết “TÂM HỒN CAO ĐẸP” (2) nói lên sự cảm phục của tôi trước tinh thần của người Ukraine:
“Yêu nước, hy sinh chống ngoại xâm thì thấy ở nhiều dân tộc và trải nghiệm biết bao cảm xúc ở Việt Nam mình. Nhưng cách mà người Ukraine phản ứng trước cuộc xâm lăng ào ạt, vô cùng tàn bạo, khủng khiếp của quân Nga từ ngày 24/2/2022, có một cái gì đó thật đặc biệt. Cái trạng thái tâm lý xã hội Ukraine đặc biệt ấy hẳn là đề tài vô cùng lớn cho các nhà nghiên cứu Tâm lý- xã hội, Văn học, Nghệ thuật, sử học …Ở đây tôi chỉ xin nêu mấy cảm nhận ban sơ từ quan sát những hình ảnh thấy được.
Khi xe tăng, máy bay, tên lửa, lính dù, bộ binh quân Nga ào ạt tấn công vào khắp lãnh thổ Ukraine, rất nhiều người dân bất ngờ, nhưng không thấy cảnh từng dòng người hoảng loạn, dẫm đạp lên nhau chạy thục mạng.
Gia đình Tổng thống, cựu tổng thống và các quan chức không bỏ chạy ra nước ngoài. Họ bình tĩnh cùng quân dân chiến đấu. Những dòng người đàn bà trẻ con di tản khỏi đất nước thì từng đoàn người đàn ông từ nước ngoài trở về bảo vệ đất nước. Không có những lời hô hào, hiệu triệu…, tất cả diễn ra một cách khẩn thiết, tự nhiên, bình tĩnh: Cựu Tổng thống, Hoa hậu, doanh nhân, võ sĩ lừng danh, cầu thủ, diễn viên, ca sĩ, giáo sư, sinh viên, công nhân, viên chức… xếp hàng nhận vũ khí ra chiến trường. Nhiều đôi cưới nhau trước khi ra trận”…
Zelensky ngày càng hiển hiện là người anh hùng của dân tộc Ukraine, sống chết cùng nhân dân và đất nước; lòng chân thành thẳng thắn, trí thông minh, cách giao tiếp giản dị, cởi mở với nhân dân và thế giới của Zelensky ngày càng được mến mộ.
Cuộc chiến này trừ Putin và những kẻ cuồng Putin là mong muốn, còn nhân dân Ukraine bất đắc dĩ phải chiến đấu bảo vệ Độc lập, Tự do của Tổ quốc. Người Việt Nam đã từng chiến đấu “Thà hy sinh tất cả, không chịu mất nước, không chịu làm nô lệ”, đã từng dõng dạc tuyên bố: “Không có gì quý hơn Độc lập, Tự do” thì đồng lòng, thấu hiểu biết bao với nhân dân Ukraine.
Đất nước UKraine bị tàn phá khốc liệt, nhưng đến ngày thắng lợi sẽ xây dựng lại “hơn mười lần xưa”. Điều đau đớn không gì bù đắp được là hàng triệu người dân Ukraine đã và sẽ phải hy sinh hoặc mang thương tật suốt đời bởi sự tàn ác vô hạn của quân xâm lược Nga. Nhưng đó là một cái giá phải trả để một lần và mãi mãi thoát khỏi ách đô hộ của đế quốc Nga, để được sống trong trong Hoà bình, Dân chủ, Tự do.
Ukraine xứng đáng được châu Âu và nhân loại kính trọng, thương mến và hỗ trợ, vì họ chiến đấu cho Công lý; họ chặn đứng ý đồ của Putin xâm lược các nước châu Âu khác; họ bảo vệ Hiến Chương Liên hiệp quốc về các quốc gia có chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ; họ nêu tấm gương chiến đấu vì chủ quyền quốc gia, vì phẩm giá của một dân tộc và tự do cho mỗi con người.
Để bầy tỏ tình cảm với nhân dân Ukraine, tôi đã có bài thơ “GỬI NATALIYA ZHYNKINA: TÔI ĐÃ THẤY UKRAINE” (3), được chia sẻ rộng rãi.
3. Với Châu Âu và Thế giới
Cuộc xâm lược Ukraine của Nga đã “mở mắt” cho châu Âu; họ quen sống yên thân đến ngây thơ trước mưu đồ đế quốc của Putin; họ lo yên thân đến nỗi sợ hãi Putin và chia rẽ nhau cầu lợi, an phận… Nay thì EU và NATO đoàn kết, mạnh mẽ hơn bao giờ hết trong việc giúp Ukraine đến thắng lợi, khẳng định giúp Ukraine chính là vì mình; họ không còn sợ hãi Putin như trước nữa, kể cả Putin đem vũ khí hạt nhân ra dọa…
Thế giới quan sát từng động thái cuộc chiến ở Ukraine và rút ra bao nhiêu bài học. Trung Quốc đưa tay ra giữa lúc Putin lâm nguy, không biết những toan tính gì và rồi sẽ ra sao… Tất cả vẫn còn bất định.
Nhưng cuối cùng, nhất định Ukraine sẽ chiến thắng, có hoà bình, dân chủ, tự do…
_______
Chú thích:
(1) https://baotiengdan.com/2022/04/03/putin-co-ngu-khong/
(2) https://baotiengdan.com/2022/06/28/tam-hon-cao-dep/
(3) https://baotiengdan.com/2022/10/28/gui-nataliya-zhynkina-toi-da-thay-ukraine/
Mạc Văn Trang
24 – 2- 2023