Nguồn gốc của Lễ Giáng Sinh trải dài hàng ngàn năm trước các lễ kỷ niệm thời tiền sử vào khoảng giữa đông chí. Và nhiều truyền thống mà chúng ta trân trọng ngày nay đã được hình thành bởi nhiều thế kỷ thay đổi niềm tin, chính trị, công nghệ, thị hiếu và thương mại.
Lễ Giáng Sinh được tổ chức vào ngày 25 tháng 12 hàng năm vừa là một ngày lễ tôn giáo thiêng liêng vừa là một hiện tượng văn hóa và thương mại trên toàn thế giới. Trong suốt hơn hai thiên niên kỷ, mọi người trên khắp thế giới đã tiếp nhận ngày này với những truyền thống và thực hành mang tính chất tôn giáo và thế tục.
Những người theo đạo Thiên Chúa kỷ niệm ngày Lễ Giáng Sinh là ngày kỷ niệm ngày sinh của Chúa Jesus (Giêsu) thành Nazareth, một nhà lãnh đạo tinh thần có những lời dạy làm nền tảng cho tôn giáo của họ. Các phong tục phổ biến bao gồm trao đổi quà tặng, trang trí cây thông Noel, đi lễ nhà thờ, dùng bữa với gia đình, bạn bè và tất nhiên là chờ ông già Noel đến tặng quà. Ngày 25 tháng 12 — Ngày Lễ Giáng Sinh — được công nhận là một ngày lễ liên bang ở Hoa Kỳ kể từ năm 1870.
Lễ Giáng Sinh bắt đầu như thế nào?
Thời điểm giữa mùa đông từ lâu đã trở thành thời điểm lễ hội và ăn mừng trên khắp thế giới. Nhiều thế kỷ trước sự xuất hiện của người đàn ông được gọi là Chúa Jesus (Giêsu), những người Châu Âu đầu tiên đã tổ chức lễ hội ánh sáng và sự ra đời trong những ngày đen tối nhất của mùa đông. Nhiều người vui mừng trong ngày đông chí, khi điều tồi tệ nhất của mùa đông đã ở sau lưng họ và họ có thể mong đợi những ngày dài hơn và những giờ kéo dài của ánh sáng mặt trời.
Ở Scandinavia, hàng năm, người Bắc Âu tổ chức lễ Yule từ ngày 21 tháng 12, ngày Đông Chí, đến hết tháng Giêng. Để ghi nhận sự trở lại của mặt trời, các ông bố và các con trai sẽ mang về nhà những khúc gỗ lớn, họ sẽ đốt lửa. Mọi người sẽ ăn uống cho đến khi khúc gỗ cháy hết, có thể mất đến 12 ngày. Người Bắc Âu tin rằng mỗi tia lửa từ ngọn lửa tượng trưng cho một con lợn hoặc con bê mới sẽ được sinh ra trong năm tới.
Cuối tháng 12 là thời điểm hoàn hảo để tổ chức lễ kỷ niệm ở hầu hết các khu vực ở Châu Âu. Vào thời điểm đó trong năm, hầu hết gia súc đã được giết mổ để chúng không phải được cho ăn trong mùa đông. Đối với nhiều người, đó là thời điểm duy nhất trong năm họ có nguồn cung cấp thịt tươi. Ngoài ra, hầu hết rượu và bia được làm trong năm cuối cùng đã được lên men và sẵn sàng để uống.
Ở Đức, người ta tôn vinh vị Thần Ngoại Giáo Oden trong kỳ nghỉ giữa mùa đông. Người Đức khiếp sợ Oden, vì họ tin rằng ông ta đã thực hiện các chuyến bay vào ban đêm trên bầu trời để quan sát người dân của mình, và sau đó quyết định xem ai sẽ thịnh vượng hay diệt vong. Vì sự hiện diện của vị thần này, nhiều người đã chọn ở lại bên trong nhà.
Lễ Mừng Vị Thần Nông
Ở Rome, nơi có mùa đông không khắc nghiệt như ở cực bắc, ngày lễ Saturnalia – một ngày lễ tôn vinh Thần Saturn, Vị Thần Nông Nghiệp – đã được tổ chức. Bắt đầu từ tuần trước Đông Chí và kéo dài suốt một tháng, Saturnalia là thời điểm theo chủ nghĩa hưởng thụ, khi thức ăn và đồ uống phong phú và trật tự xã hội La Mã bình thường bị đảo lộn.
Trong một tháng, nô lệ sẽ trở thành chủ nhân. Nông dân nắm quyền chỉ huy thành phố. Doanh nghiệp và trường học đóng cửa để mọi người có thể tham gia vui chơi.
Cũng vào khoảng thời gian của ngày Đông Chí, người La Mã đã quan sát Juvenalia, một bữa tiệc tôn vinh những người con của La Mã. Ngoài ra, các thành viên của tầng lớp thượng lưu thường tổ chức sinh nhật của Mithra, vị thần của mặt trời không thể chinh phục, vào ngày 25 tháng 12. Người ta tin rằng Mithra, một vị thần trẻ sơ sinh, được sinh ra từ một tảng đá. Đối với một số người La Mã, sinh nhật của Mithra là ngày thiêng liêng nhất trong năm.
Giáng Sinh có thực sự là ngày Chúa Jesus (Giêsu) được sinh ra?
Trong những năm đầu của Cơ Đốc Giáo, Lễ Phục Sinh là ngày lễ chính. Sự ra đời của Chúa Giêsu không được tổ chức. Vào thế kỷ thứ tư, các quan chức nhà thờ quyết định coi ngày sinh của Chúa Giêsu là một ngày lễ. Thật không may, Kinh Thánh đã không đề cập đến ngày sinh của Ngài.
Mặc dù có một số bằng chứng cho thấy rằng ngày sinh của Chúa Jesus (Giesu) có thể xảy ra vào mùa xuân (tại sao những người chăn cừu lại chăn gia súc vào giữa mùa đông?), Giáo Hoàng Julius I đã chọn ngày 25 tháng 12.
Người ta thường tin rằng nhà thờ đã chọn ngày này trong nỗ lực chấp nhận và tiếp thu các truyền thống của lễ hội Saturnalia ngoại giáo. Lần đầu tiên được gọi là Lễ Chúa Giáng Sinh, phong tục này lan sang Ai Cập vào năm 432 và đến Anh vào cuối thế kỷ thứ sáu.
Bằng cách tổ chức Lễ Giáng Sinh cùng lúc với các lễ hội truyền thống của ngày đông chí, các nhà lãnh đạo nhà thờ đã tăng cơ hội để lễ Giáng sinh được mọi người đón nhận, nhưng lại từ bỏ khả năng quyết định cách tổ chức lễ hội.
Đến thời Trung Cổ, Cơ Đốc Giáo phần lớn đã thay thế tôn giáo ngoại giáo. Vào Lễ Giáng Sinh, các tín đồ tham dự lễ nhà thờ, sau đó tổ chức tiệc tùng náo nhiệt trong không khí lễ hội say sưa, giống như lễ hội Mardi Gras ngày nay.
Mỗi năm, một người ăn xin hoặc sinh viên sẽ được trao vương miện “chúa tể của sự lầm lạc” và những người nổi tiếng háo hức đóng vai trò của các môn học của anh ta. Người nghèo đến nhà người giàu và yêu cầu đồ ăn thức uống tốt nhất của họ. Nếu chủ sở hữu không tuân thủ, khách của họ rất có thể sẽ khủng bố họ bằng những trò nghịch ngợm.
Lễ Giáng Sinh trở thành thời điểm trong năm khi tầng lớp thượng lưu có thể trả “món nợ” thực sự hoặc tưởng tượng của họ đối với xã hội bằng cách tiếp đãi những công dân kém may mắn hơn.
Khi Lễ Giáng Sinh bị hủy bỏ
Vào đầu thế kỷ 17, một làn sóng cải cách tôn giáo đã thay đổi cách tổ chức lễ Giáng Sinh ở Châu Âu. Khi Oliver Cromwell và lực lượng Thanh Giáo của ông ta tiếp nhận nước Anh vào năm 1645, họ thề sẽ loại bỏ nước Anh khỏi sự suy đồi và như một phần nỗ lực của họ, đã hủy bỏ Lễ Giáng Sinh. Theo nhu cầu, Charles II đã được phục hồi ngai vàng và cùng với ông, những ngày lễ bình dân trở lại.
Những người hành hương, những người Anh ly khai đến Mỹ vào năm 1620, thậm chí còn theo tín ngưỡng Thanh Giáo của họ chính thống hơn Cromwell. Kết quả là, Giáng Sinh không phải là một ngày lễ ở Mỹ sớm.
Từ năm 1659 đến 1681, Lễ Giáng Sinh thực sự bị cấm ở Boston. Bất cứ ai thể hiện tinh thần Giáng Sinh đều bị phạt năm đồng shilling. Ngược lại, trong khu định cư Jamestown, Thuyền Trưởng John Smith báo cáo rằng Giáng Sinh đã được mọi người tận hưởng và trôi qua mà không xảy ra sự cố.
Sau Cách Mạng Mỹ, các phong tục của Anh không còn được ưa chuộng, kể cả lễ Giáng sinh. Trên thực tế, Giáng Sinh không được tuyên bố là một ngày lễ liên bang cho mãi đến ngày 26 tháng 6 năm 1870.
A Christmas Carol – Câu chuyện kinh điển về Lễ Giáng Sinh
Cũng trong khoảng thời gian này, tác giả người Anh Charles Dickens đã tạo ra câu chuyện kinh điển về kỳ nghỉ, A Christmas Carol. Thông điệp của câu chuyện – tầm quan trọng của lòng từ thiện và thiện chí đối với tất cả nhân loại đã tạo nên một làn sóng mạnh mẽ ở Hoa Kỳ và Anh, đồng thời cho các thành viên của xã hội Victoria thấy được lợi ích của việc tổ chức ngày lễ.
Gia đình cũng trở nên ít kỷ luật hơn và nhạy cảm hơn với nhu cầu tình cảm của trẻ em trong đầu những năm 1800. Lễ Giáng Sinh mang đến cho các gia đình một ngày mà họ có thể dành nhiều sự quan tâm đến nhau và quà tặng cho con cái của họ mà không có vẻ “làm hư” chúng.
Khi người Mỹ bắt đầu đón nhận Lễ Giáng Sinh như một kỳ nghỉ hoàn hảo dành cho gia đình, các phong tục cũ đã được khai quật. Mọi người nhìn về phía những người nhập cư gần đây và các nhà thờ Công Giáo và Giám Mục để xem ngày nên được tổ chức như thế nào.
Trong 100 năm tiếp theo, người Mỹ đã xây dựng một truyền thống Giáng Sinh của riêng họ, bao gồm các phần của nhiều phong tục khác, bao gồm trang trí cây thông, gửi thiệp chúc mừng và tặng quà.
Mặc dù hầu hết các gia đình đều nhanh chóng tin tưởng rằng họ sẽ tổ chức Lễ Giáng Sinh như cách nó đã được thực hiện trong nhiều thế kỷ, nhưng người Mỹ đã thực sự phát minh lại một ngày lễ để đáp ứng nhu cầu văn hóa của một quốc gia đang phát triển.
Truyền thuyết về ông già Noel
Truyền thuyết về ông già Noel có thể bắt nguồn từ một nhà tu hành tên là Thánh Nicholas, người sinh ra ở Thổ Nhĩ Kỳ vào khoảng năm 280 sau Công Nguyên. Thánh Nicholas là một người có tấm lòng nhân hậu, đã cho đi tất cả tài sản thừa kế của mình và đi khắp vùng nông thôn để giúp đỡ những người nghèo khó và bệnh tật. Ông được biết đến như người bảo vệ cho người nghèo, trẻ em và thủy thủ.
Thánh Nicholas lần đầu tiên du nhập vào nền văn hóa đại chúng của Mỹ vào cuối thế kỷ 18 tại New York, khi các gia đình người Hoà Lan (The Netherlands) tụ họp để tôn vinh ngày mất của “Sint Nikolaas” (tiếng Hòa Lan có nghĩa là Thánh Nicholas), gọi tắt là “Sinter Klaas”. “Santa Claus” lấy tên của ông từ chữ viết tắt này.
Năm sinh thật của Chúa Jesus (Giêsu)
Cho đến nay, người ta vẫn chưa xác định được năm sinh thật của Chúa Jesus (Giêsu). Hệ thống lịch mà chúng ta có hiện nay được tạo ra vào thế kỷ thứ 6 bởi một tu sĩ tên là Dionysius Exiguus. Ông thực sự đã cố gắng tạo ra một hệ thống thời gian tốt hơn để tìm ra thời điểm Lễ Phục Sinh nên được tổ chức, dựa trên một lịch mới với sự ra đời của Chúa Giêsu là vào năm 1. Tuy nhiên, ông đã mắc sai lầm trong phép toán của mình và do đó có thể có năm Chúa Giêsu sinh ra sai !
Hầu hết các học giả hiện nay đều cho rằng Chúa Giêsu được sinh ra trong khoảng thời gian từ năm 2 trước Công Nguyên (CN) đến năm 7 trước CN, có thể là vào năm 4 trước CN. Trước khi có lịch mới của Dionysius, các năm thường được tính từ thời trị vì của các Hoàng Đế La Mã. Lịch mới được sử dụng rộng rãi hơn từ thế kỷ thứ 8 khi ‘Bede đáng kính của Northumbria’ sử dụng nó trong cuốn sách lịch sử ‘mới’ của mình.
Không có năm “0”. Bede bắt đầu xác định niên đại của mọi thứ trước năm 1 và sử dụng năm 1 trước Công Nguyên là năm đầu tiên trước 1. Vào thời điểm đó ở Châu Âu, số 0 không tồn tại trong toán học – nó chỉ đến Châu Âu vào thế kỷ 11 đến thế kỷ 13.
Vì vậy, bất cứ khi nào bạn tổ chức Lễ Giáng Sinh, hãy nhớ rằng bạn đang kỷ niệm một sự kiện có thật đã xảy ra cách đây khoảng 2000 năm, đó là Đức Chúa Trời đã gửi Con của Ngài đến thế gian như một món quà Giáng Sinh cho mọi người. (Brian Vu)