Tổng thống Myanmar, ông Thein Sein vừa chúc mừng đảng ̣đối lập của bà Aung San Suu Kyi thắng lợi trong kỳ bầu cử vừa qua (90% phiếu sơ bộ).
Lời chúc là chỉ dấu quân đội Myanmar, được đảm bảo 25% ghế trong Quốc hội, chấp nhận cuộc chơi chuyển quyền qua lá phiếu.
Nhưng họ sẽ vẫn muốn ‘bảo kê’ chính trị hay chuyển đổi thành quân đội chuyên nghiệp thì chúng ta còn phải chờ xem.
NLD thắng lớn nhưng gần 90 đảng phái khác cũng muốn có vai trò của họ, nhất là ở các vùng sắc tộc.
Dù sao thì Myanmar đã bước qua ngưỡng đầu của quá trình dân chủ hóa mà cả ông Thein Sein và bà Suu Kyi đều có vai trò quan trọng.
Có người bạn của tôi mới viết trên Facebook rằng “Việt Nam cần một Aung San Suu Kyi nhưng còn cần hơn là một Thein Sein”.
Quả vậy, dù có khác biệt phe phái, quân đội Myanmar đã đồng ý ‘dấn thân’ vào cuộc chuyển đổi hòa bình với ông Thein Sein là một biểu tượng.
Chuyện Myanmar không xảy ra bất chợt mà đã có đó cả 5-10 năm nay.
Nhưng nhìn chung, người Việt Nam theo mọi xu hướng lại một lần nữa tỏ ra ngạc nhiên, thậm chí bất ngờ trước biến chuyển ngoạn mục tuần qua.
Các nhà lãnh đạo cao nhất hình như chưa từng tiếp xúc và cũng chưa thấy phát biểu gì mấy ngày qua về bà Aung San Suu Kyi.
Một lần nữa, dù cùng trong ASEAN với Myanmar, Việt Nam lại đi sau Trung Quốc trong chính trị khu vực.
Hồi tháng 6, ông Tập Cận Bình đã mời bà Aung San Suu Kyi sang Bắc Kinh trong giao lưu hai đảng vì bà chỉ mới là dân biểu không có chức danh nhà nước.
Trước đó, Đảng đoàn Trung Quốc cũng mời Đoàn Thanh niên của NLD sang thăm, điều chưa thấy xảy ra với Đảng và Đoàn Thanh niên Cộng sản ở Việt Nam.
Báo chí ‘cách mạng’ Việt Nam cũng tránh nói đến cách mạng dân chủ Myanmar.
Báo Đảng Trung Quốc khôn ngoan hơn, đã qua bài trên Global Times khẳng định “dân chủ hóa tại Miến Điện không phải là Cách mạng Màu”.
Trên thực tế, màu hay không màu thì cũng là chuyển đổi lớn ngay biên giới phía Nam khiến báo Trung Quốc phải phù phép về ngôn từ để mở đường giao lưu một khi NLD lên nắm quyền.
Quyền lợi kinh tế Trung Quốc tại Myanmar lâu nay dựa trên ‘guanxi’ với quân đội và bị phê phán là “gắn chặt với tham nhũng”, theo ông Moe Myint Kyaw, Tổng thư ký Phòng thương mại và công nghiệp Myanmar nói với BBC Tiếng Trung.
Ai sẽ lo các quyền lợi kinh tế của Việt Nam tại Myanmar khi chính quyền Nay Pyi Daw thay đổi?
Đi sau và chỉ nhìn phần ngọn?
Nhưng người Việt Nam ở hải ngoại và giới vận động dân chủ nhân quyền trong nước cũng không nhanh và đi xa hơn chính quyền bao nhiêu trước chủ đề Myanmar.
Trước bầu cử, nhiều nhóm xã hội dân sự từ Indonesia, Singapore, Thái Lan…đã tự tổ chức đoàn sang Myanmar làm quan sát viên.
Xin nhắc họ cứ đi với tư cách cá nhân, hội đoàn sinh viên, NGO chứ không đại diện cho các chính phủ, không phải quan sát viên của EU hay ASEAN.
Còn người Việt Nam thì sao?
Theo những gì tôi biết thì không có nhóm nào như vậy từ Việt Nam sang Myanmar.
Sau cuộc bỏ phiếu lịch sử, các ý kiến thể hiện ra trên mạng xã hội tiếng Việt cũng không có gì mới mẻ, chủ yếu nói theo báo chí quốc tế.
Một số nhà vận động nhân đây đòi hỏi chính quyền Việt Nam phải thay đổi tương tự.
Nhưng cũng chỉ là đòi hỏi chung chung, ai nghe?
Thậm chí không ít người Việt còn coi nước này còn nghèo – thu nhập bình quân chừng 1200 USD, thấp hơn Việt Nam (2000 USD -2013), nên không có gì đáng học.
Đây là tư duy rất ngắn hạn, khiến ta không hiểu vì sao bà Aung San Suu Kyi và Myanmar được quốc tế ngưỡng mộ đến thế.
Chính sự hình thành của dân chủ từ nền tảng kinh tế lạc hậu, chia rẽ sứ quân, xung đột sắc tộc như Myanmar mới đáng nói.
Khi các lý thuyết xã hội, các giá trị cơ bản bị thử thách mà vẫn thắng lợi, bài học dân chủ Myanmar có ý nghĩa hơn nhiều cho loài người, so với dân chủ ở các nơi ổn định, thịnh vượng lâu đời như Na Uy, Canada, Iceland…
Nó cũng bác bỏ thuyết rằng phải có dân trí thật cao hoặc thu nhập đến mức nào đó mới có thể bầu cử dân chủ.
Công dân Myanmar ở nước ngoài cũng có quyền bỏ phiếu trong khi một số nước khác thì không.
Chưa rõ cuộc bầu cử có tạo ra động lực mới cho ASEAN vốn thường tập trung bảo vệ ‘status quo’ sao cho chính giới yên thân mọi bề.
Nhưng tại Myanmar, những gương mặt tươi trẻ, đầy hy vọng đang toát ra độ tự tin của thế hệ ‘tôi nghèo nhưng tôi là ông chủ’ quyết định vận mệnh dân tộc.
Họ khiến những người dân Đông Nam Á khác thấy tự hào lây.
*********
Nguồn:
http://www.bbc.com/vietnamese/forum/2015/11/151111_vn_myanmar_surprise