1. Tôi không biết có phải qua bài thơ dài tới 93 câu của Vũ Anh Khanh mà từ một vùng đất…” đèo heo hút gió” của xã An Hòa, quận Trảng Bàng, đã khiến nơi này biến thành một địa danh rất trữ tình của thi ca và âm nhạc.
Nhưng, với Tôi hay nói xa hơn một chút nữa, với Tiểu đoàn 2/46/25, nơi ấy, vâng, chính nơi phía “ lắm Công giáo, nhiều Ma Việt cộng” ấy ( …theo một con đường trải nhựa, đến Quốc lộ 1, rẽ phải đi về Quận lỵ Trảng Bàng, rồi rẽ trái theo con lộ đá đỏ chậy miết đến một nhánh sông Sài Gòn… Có một căn cứ là nơi đóng Bộ Chỉ Huy của Trung đoàn ” Ông Cường”…Ông Cường là Đại tá Lều Thọ Cường, Trung đoàn trưởng Trung đoàn 46 ), đã để lại cho Tôi những kỷ niệm khó phai…

2. Tiểu đoàn 2/46 được trực thăng vận xuống vùng Lưỡi Câu rồi xuất phát, ngược xuống các mục tiêu ở phía Tây Nam và các mục tiêu chót nằm dọc theo con sông Vàm Cỏ Đông, xanh ngắt bóng dừa nước. Nơi ấy, bên kia, phần đất Việt Nam là một đơn vị Thủy quân lục chiến đang làm tuyến án ngữ.

3. Ngày 23 tháng 12…
Những cơn gió se lạnh hắt lên hơi nước ngầy ngậy mùi phèn, có văng vẳng từ thinh không xa tít tiếng chuông nhà thờ…
– Mẹ kiếp ! Còn 2 ngày nữa là Noel rồi, mà vẫn phải “chân lấm tay bùn” như thế này.. Ông Thày , Ông…
“Thằng” Tiểu đoàn phó Dương Kim Mãng, có gốc đạo Cao Đài này, có con bồ ngay quận Hiếu Thiện này, thế mà ” thiêng” ra phết, hiệu thính viên vội mang combiné đến cho tôi:
– Ông Thày ơi… Có 173 gặp…
(Thời kỳ ấy, mã số truyền tin đã cấm không cho dùng những đại danh như Đại Bàng, Sao Lớn, Mặt Trời, kể cả những Đích Thân, Thẩm quyền rồi..) . 173 là ám danh của ” Ông Cường có dáng dấp thư sinh, ăn nói nhỏ nhẹ nhưng cương quyết”.
– 173…169 tôi nghe đây.
– 169 cho ngay cả gia đình anh , ” zu lu” đến tọa độ XT…
Nghe số XT69…Tôi sướng run lên.Bên kia sông là Tha La Xóm Đạo.
– Trình 173…Rồi có vượt sông không?
– Sẽ có một đơn vị ” Cải cách Bắc bình” ( Công Binh ) đón…
Mãng tung cây gậy lên trời…

4. Bộ Chỉ Huy của tôi sang sông vào những chuyến hobo áp chót…Đại tá Cường cùng Ban tham mưu nhẹ với những chiếc jeep có ăng-ten tua tủa đứng chờ…
– Mệt không…nào….” toa” được đặc ân của Sư đoàn đấy nhé…Ông Tướng cho ” toa” dưỡng quân ít ngày, rồi… ( …rồi, mấy “bố” này chẳng tốt lành gì, sau này tôi mới biết, đơn vị tôi là TĐ tăng phái đầu tiên cho mặt trận An Lộc…) Nhưng, đây là một xóm Đạo…Đừng cho ” chúng nó” quậy phá,và lệnh cấm phép chỉ “xả ra” sau tết Dương lịch đấy nhá.
– Nhưng, thưa Đại tá.Tôi có nghe đài BBC, thấy mình với Việt cộng có hưu chiến mà ?
Tự nhiên tôi thấy gương mặt vốn xám ngoét của Đại tá Cường ửng đỏ:
– Cậu không nhớ đêm Giáng sinh hưu chiến ở Trảng Lớn năm ngoái à ? Mà mình cũng mong năm nay, chúng nó tôn trọng, nhưng phải cẩn thận. Cậu nên vào thăm Cha Nghị.

5. Bộ Chỉ Huy Tiểu đoàn tôi đóng quân ở nhà ông Ba Tít, Tôi không biết tại sao dân ở đây gọi tên ông như vậy. Tôi cũng không nhớ Tôi quen với gia đình ông lúc nào, nhưng cứ mỗi khi đơn vị đi ngang, Tôi đều ghé vào thăm ông ít phút… Xởi lởi, sống độc thân với 2 cô con gái đang học ở Sài Gòn, chỉ Chủ nhật mới về thăm cha.
…Từ ngày vợ ông chết thảm, khi VC chiếm ấp An Hội , nơi có cái lò gạch, mà từ ngày Tết Mậu Thân não nùng năm ấy, đã cướp đi người vợ tấm mẳn của ông, những cột ống khói của hầm nung gạch ngun ngút mùi đất nung ngày nào, không còn nhẩy múa, đùa bỡn với tiếng chuông chiều, với những đợt gió quyện theo hơi nước của con sông Vàm này nữa…
Từ đó, cứ mỗi buổi chiều, Ba Tít thường phễnh bụng trên bộ chõng tre, dưới bóng cây mít già ( ấy, già thế, trông cằn cỗi là thế mà hoa trái quanh năm đấy, lại do ông nhạc của goa trồng đấy, ôi, Bà ơi, bà nó ơi ! ), với cút rượu Gò Đen, với những câu nguyền rủa: “ Bọn vô thần vô thánh chúng bay…Goa mà bắt ( ? ) được một đứa, thì goa giết một đứa, bắt được 2 đứa..Goa giết 2 đứa”…
Cho đến khi ông “ bắt được” đứa thứ 100, 101 rồi ông lăn quay ra ngủ…

6. Chiều 24…
Tôi đang đứng ngắm hàng cây cam quýt thẳng tắp mới được vun gốc,thì có tiếng xe lam đậu trước cổng, có thấp thoáng bóng áo dài tím…A..
– Chào cô Dược sĩ ! Cô mà là VC thì tụi tôi chết cả nút.
– Thiếu tá cứ giỡn em hoài, ấy là vì em mới đến thăm chị em. Gặp ông Tướng mới biết anh Đáng về đây, đã mấy hôm rồi. Em vội lên…Đại đội anh Đáng đóng gần đây không, Thiếu tá..?
( Đáng là một Trung đội trưởng Trinh sát 46…Khi tôi qua TĐ 2 này…Tôi có xin Đáng về theo, Anh đang làm Đại đội trưởng Đại đội 3. Trong một lần Ủy lạo..Một “em gái Hậu phương” có cái tên ngồ ngộ, lãng mạn, bay bổng thi ca… Ngô Thị Chiều Tím đã phải lòng ngay anh chàng ăn nói bạt mạng, gan lì, hay lôi cả dòng họ Đỗ Đình ra…” khoe”…
Tình yêu của họ tưởng vỡ tan khi Chiều Tím lỡ lời khoe với bà chị họ, lại là người nhà của Chuẩn tướng Tư Lệnh.
Đáng được gọi thẳng lên gặp Đại tá Tích, Trưởng phòng Tổng quản trị Sư đoàn…
Ra khỏi cửa phòng “ ông Tích”. Đáng văng tục liên hồi rồi phóng xe về thẳng Tiệm Thuốc Tây ở Ngã tư Trung Chánh nơi có Bố của Cô Chiều Tím làm chủ.
Trong lúc Đáng bước lên xe jeep trở về Chà Rầy là lúc Chiều Tím bị ông bố đay nghiến:
– Cái thứ lính tráng mất dạy này. Con “ nhặt “ nó ở đâu ra vậy? Từ này bố cấm con! quen với thằng xích lô xe kéo cũng được…Trừ thứ mục hạ vô nhân này !
– Không đâu bố ạ…Anh ấy có dòng Đỗ Đình… Có..
– Không có với không gì hết…từ nay cấm !
Chẳng biết ông cấm thế nào mà từ đó Đáng ít nói hơn. Họ lại càng khắng khít hơn. )

7. Mãng xòe lòng bàn tay . Nói với 3 Đại đội trưởng:
– Trong này có 3 cái thăm. Ông nào bắt được số 2 thì trở về ấp 2 ( An hòa 2 ), ông nào bắt được số 3 thì đóng quân ở đây…làm thành phần trừ bị..Còn không may, ông nào bắt trúng số 1 thì ở lại gặp Tiểu đoàn trưởng..
Đáng bắt số 1…Tôi chỉ vào khu vực mênh mông những nước ở phía Nam của cầu Quan: Khu từ cầu đến sát bờ sông này là khu vực hoạt động của Cậu. Những mục tiêu có số lẻ là chỗ Việt Cộng thường đặt súng cối pháo kích vào đây, vào Quận lỵ. Tôi vừa gặp Cha Chánh Xứ. 2 Khẩu đại liên ở trên gác chuông sẽ yểm trợ trực tiếp cho Cậu ( Hồi ấy chưa có gác chuông giống lồng chim như sau này )…Cuộc hành quân này sẽ chấm dứt vào 1 giờ đêm . Sau đó, cậu sẽ về đóng quân tại XT..
Rồi như có vật gì chặn cứng cổ họng…
– Nhưng, …
Tôi cố làm vẻ tự nhiên..
– Còn…” Ngàn Thu Áo Tím” của cậu thì sao? Hay để thằng Bắc dẫn đại đội đi vậy?
Đáng đứng bật dậy, gấp tấm bản đồ bỏ vào túi áo :
– Cô ấy sẽ ở đây, sẽ vào Nhà thờ lễ…Rồi sau lễ nửa đêm, rồi 1 giờ đêm, bên hang đá, tôi sẽ trao cho cổ cái nhẫn đính hôn này ( đáng vỗ vỗ vào cái túi nhỏ bên cánh tay. )

8. “Máu nhuộm sân…Nhà thờ”:
Tôi nói với Dương Kim Mãng:
– Ông ở Bộ chỉ huy coi “ nhà”, tôi vào trong nhà thờ làm…Đạo vòng.
Bộ Chỉ huy nhẹ của Tôi vừa đi ra khỏi cổng lò gạch, bỗng nghe một tiếng súng cối..kế tiếp một tiếng nữa.. “ Vào ngay nhà thờ rồi ”…Một sĩ quan la lớn…Tiếp đến là những tràng đạn đại liên từ gác chuông…Tôi quay lại lò gạch, rồi vỗ vào vai Sĩ quan Tiền sát pháo binh:
– Ông cho thằng Chà Rầy, Trảng Bàng. Cả thằng Củ Chi nữa, TOT vào những mục tiêu tiên liệu đi.
Những tiếng phản pháo rung chuyển mặt đất nhưng không át được tiếng tiếng Mãng:
– Thằng 3 đụng địch…Rồi…Có chiếu sáng cho mày rồi đấy…Rồi, rồi…Bảo nhà thờ ngừng bắn…Thế hả?…Mấy đứa…
Một hiệu thính viên của một trung đội đóng trong nhà thờ báo cáo thẳng cho Bộ chỉ huy…Tôi nghe xong, buông máy rồi kéo Bộ chỉ huy nhẹ “chất” lên chiếc jeep chạy thẳng vào Nhà thờ.
Quái lạ, không có một giáo dân nào chạy từ Nhà thờ ra cả, vẫn tiếng hát vang vang: “ Mẹ ơi, đoái thương cho nước Việt Nam…Trời u ám chiến tranh điêu tàn…”
…2 quả pháo súng cối đang ghì kéo âm vang thánh ca cao vút kia, xuống cùng với làn khói đạn mịt mù, đang vây quay hang đá…Có nhiều người nằm la liệt….Có cả một vạt áo dài mầu tím hất lên che khuất một gương mặt…
Mắt tôi cay cay (… tôi sẽ trao cho cổ cái nhẫn đính hôn này ..)
Có tiếng Cha chánh xứ:
– Nhanh lên các Con, chuyển hết về Bệnh viện Trảng Bàng.
Tiếng chuông nhà thờ lại đổ dồn…tiếng hát…tiếng cầu kinh…
Tôi đến bên chiếc jeep , ở đấy mấy chiếc máy truyền tin PRC-25 đang ồn ào truyền, nhận lệnh…Có tiếng Mãng đang như càng lúc càng gay gắt, bên kia là tiếng của Đáng…
– Họ gom hết đưa ra bệnh viện Trảng Bàng rồi…sống chết làm sao, tôi chưa biết…Khoan khoan…Không được làm bậy….
Tôi chộp lấy combiné:
– 169 gọi Đống Đa..
Tiếng Đáng sắc như gươm:
– Tôi sẽ lên 169 nhận tội…Tôi, chính tôi đã “ xử” thằng Việt Cộng trưởng toán này rồi…Còn 2 thằng tôi đang tính cho nó về chầu Diêm vương…. vâng vâng, tôi sẽ giải chúng về.

9. Sáng 25… Trên chiếc chõng tre, mấy chú “ tà loọc” đã hâm lại phần “ tiệc” Lễ nửa đêm do cha Chánh xứ gửi biếu…
Tôi kết thúc buổi họp… nhìn về phía Đáng:
– Tôi nghiêm khắc cảnh cáo Đại úy Đại đội trưởng Đại đội 3. Vì lý do gì, chắc Đại úy đã hiểu… Cũng may, lúc này không còn “ bọn” cố vấn Mỹ, chứ không, hành động giặc cỏ kiểu Lương Sơn Bạc của Đại úy sẽ gây ra rắc rối to cho đơn vị. Đại úy nghe rõ chưa?
Có tiếng giầy máp, có tiếng nghẹn ngào của Đáng:
– Nghe rõ !
Tôi ra hiệu cho mọi người “ nhập tiệc” , rồi bảo Thượng sĩ Hùng Ban 1:
– Ông viết cho Đại úy Đáng một sự vụ lệnh về Bệnh viện Cộng hòa thăm thương bệnh binh…Sau đó, Đáng được nghỉ 48 giờ để…
Tôi chỉ vào cái gói Đáng cứ kẹp mãi trong nách:
– Cậu đưa ngay cái gói chiến lợi phẩm kia cho tôi.
Đáng nói như khóc :
– Xin Thiếu tá cho tôi cái này, tôi sẽ đốt trước linh cửu..
Tôi nói to như cố cho các Sĩ quan có mặt cùng nghe :
– Cái gì linh cữu? Sáng nay, Cha Nghị đã từ bệnh viện Trảng Bàng về qua đây báo tôi một tin vui…Trong 13 người mang đến bệnh viện ngày hôm qua, chỉ có một nạn nhân còn phải nằm lại. Tất cả đã xuất viện, kể cả cô nàng “ Ngàn Thu Áo Tím” của ông đấy. Còn cái áo “ Đẫm máu cháu Bác Hồ” này. Tôi sẽ biếu cho Chú Ba làm mồi. Nghe nói hôm nay, Chú đốt lại cái Lò gạch.
Đáng nhẩy lên nhẩy xuống như một đứa trẻ con.
Tiếng Chuông nhà thờ ngất ngây, thánh thót..
Nguyễn Trọng Hoàn
( Bài viết này cũng để tặng :
– Hương hồn Cố Thiếu tá Dương Kim Mãng, Tiểu đoàn Phó TĐ 2/46 /25 BB..
– NT Bùi Văn Ngô ( K 16 ) Quận trưởng & Chi khu trưởng Trảng Bàng