Khi Bắc Mỹ đang đắm chìm trong mưa tuyết lạnh giá cuối đông. Nơi đây Cartagena, thành phố lớn thứ tư miền đông bắc địa đầu của Colombia là một ốc đảo bình yên trong nắng ấm chói chang của Nam Mỹ châu. Nhưng cách đây hai trăm cây số về hướng đông là biên giới của thiên đàng XHCN Venezuela, ở đó người dân phải bới rác tìm thức ăn qua ngày.

Cartagena là từng là một pháo đài kiên cố của quân đội Tây Ban Nha ở thế kỷ 16, những khẩu trọng pháo được bố trí trên trường thành để nã vào các chiến thuyền của hải tặc Caribbean. Đây cũng là đất dung thân của những người nô lệ da đen tìm tự do vào thế kỷ 18.

Từ thập niên 60 cho đến khoảng năm 2000 Colombia bị phiến quân Cộng Sản do Cuba và Liên Xô giựt tiến hành chiến tranh “giải phóng” để trở thành thiên đường XNCN như Venezuela. Lực lượng võ trang Cộng Sản Colombia đáng kể nhứt là Lực Lượng Võ Trang Cách Mạng Colombia, FARC (The Revolutionary Armed Forces of Colombia).

FARC bị quân đội Colombia do Hoa Kỳ cố vấn và viện trợ đánh cho tan tác không còn manh giáp ở thập niên 80 nên buộc phải ngồi vào bàn hội nghị chấp nhận một giải pháp sống chung hòa bình. Dù lâu lâu cũng hục hặc kiếm chuyện.

Colombia còn phải điêu đứng vì cuộc chiến nha phiến. Vốn trung tâm điểm sản xuất bạch phiến Cocaine cho thị trường béo bở Bắc Mỹ làm hàng triệu thanh thiếu niên Hoa Kỳ bị nghiện ngập và hàng trăm ngàn người khác mạng vong vì sử dụng quá liều thuốc.

Cuốn phim Clear and Present Danger do tài tử Harrison Ford thủ vai chính cách đây mười mấy năm đã nói lên sự tàn khốc của các toán Biệt Kích Mỹ do tình báo CIA hướng dẫn hoạt động bí mật trong rừng già Colombia nhằm phá vỡ các an toàn khu sản xuất Cocaine.

Ngày hôm nay Colombia đang chuyển mình từ thân phận của một quốc gia nhược tiểu nghèo khó để trở thành một xứ dân chủ pháp quyền và tư bản giãy chết. Và cái may mắn của Colombia là quê hương này chưa hề bị Cộng Sản cướp chính quyền và cai trị ngày nào nên giá trị đạo đức nhân văn vẫn còn nguyên vẹn cho dù chiến tranh đã tàn phá mấy thập kỷ.

Mỗi đêm khi cái nóng hừng hực cháy da nhường lại những luồn gió mát lạnh từ biển Caribbean thổi vào, kẻ hèn này thích đi lang thang đến khu quảng trường của nhà thờ Iglesia la Trinidad trong phố cổ ngồi trên ghế đá công viên thưởng thức tài nghệ của các nghệ sỹ địa phương trình diễn văn nghệ bỏ túi rất hay và vui.

Dọc hè phố thấy có một số bàn nhỏ kê rải rác để người ta ngồi uống bia hay ăn tối một cách chừng mực không ồn ào và phong cách. Các loại bàn và ghế cao thoáng có thể duổi chân thoải mái chớ hổng phải ghế đẩu thấp lè tè ngồi lúc nhúc chen chúc như bầy vịt và vỏ chai bia thì la liệt lăn lóc.

Cái đáng yêu nhứt ở Colombia là không nghe tiếng chửi thề tục tĩu chác chúa ở nơi công cộng. Và tuyệt nhiên hổng thấy uýnh lộn. Có lần thấy hai xe hơi hun nhau móp thì hai người tài xế chậm rãi mở cửa ra đứng nói chuyện với nhau rồi lấy giấy ghi ghi chép chép gì đó. Hú hồn, vì họ hổng lao vào ục nhau túi bụi. Một cái đáng kính trọng khác là không thấy xả rác bừa bãi và tè bậy ngoài đường thúi rùm làm ô nhiểm bầu khí quyển.

Chó Colombia chạy chơi rong trên đường phố khắp nơi nhưng chúng nó cũng hiền như người và ít cắn lộn và sủa bậy. Dân Colombia hổng có phong tục đớp thịt chó vì thế tuổi thọ của chó Nam Mỹ khá cao. Nhưng khuyết điểm của sự rong chơi tự do của mấy chú gâu gâu là những bãi mìn tự động do các chú gài trên hè phố. Đi bộ dạo mát thì hổng nên nhìn trời mây quài mà phải chăm chú nhìn xuống đất vì vấn đề an toàn.

Ở phố cổ còn có quán Café Havana rất nổi tiếng do các ban nhạc người Cuba trình diễn. Đây là một nét văn hóa âm nhạc phong phú của vùng biển Caribbean. Tổng Thống Bill Clinton một lần đi công du ở Colombia cũng có đến quán này. Bà Hillary Clinton cũng dzậy, bà đến ngồi nhậu bia như dân chơi thứ thiệt. Kẻ hèn này cũng bắt chước làm dân chơi nên mò đến mua vé vào cửa. Má ơi, nó chém đến 10 đô la vào cửa lận. Dân Cuba XHCN gì mà bóc lột quá dzậy.

Ban đêm quán Café Havana đông nghẹt người như cá hộp. Đa số là dân Âu châu và Bắc Mỹ. Vào quán chỉ đứng khoảng 15 phút là bung ra ngoài vì màng nhĩ bị trọng thương. Móa, bộ tụi nó bị điếc hay sao mà vặn âm thanh tối đa nghe như động cơ máy bay phản lực chớ hay ho gì. Mà cái quán mắc dịch này hổng thấy lộng kiếng chỗ ông bà Clinton đã từng an tọa. Dân Nam Mỹ cần phải học tinh thần cuồng lãnh tụ của công dân Việt Cộng.

Phụ nữ Colombia lịch sự thân mật còn hơn đàn ông nữa. Cách đây hai hôm kẻ hèn đang đứng kiên nhẫn đợi một ông khách trả tiền nơi quầy làm chắn mất lối đi. Một cô Colombia xinh như mộng ngồi ngay đó thương tình đứng dậy nhoẻn miệng cười duyên kéo ghế qua một bên mời kẻ hèn dời gót ngọc đi qua. Vì thế lời đồn rằng đàn ông Mỹ ùa xuống Colombia để tìm dzợ hiền.

Vào thang máy thấy hai cô Colombia rất thể thao đẫy đà nở nang đứng xây lưng về kẻ hèn. Sau lưng một cô có xăm cái đầu lâu rỉ máu đỏ lòm thiệt ghê rợn. Quá kinh hãi nên vọt miệng khen bằng tiếng Anh “Ồ cái hình xăm sọ dừa đẹp quá”. Bỗng một cô hiểu tiếng Anh quay lại cười duyên và vạch lưng áo cô kia rộng mở hơn để kẻ hèn thấy toàn diện cái đầu lâu khủng khiếp. Cái lưng ửng hồng rám nắng có in dấu trắng của áo tắm bikini cũng đẹp não nùng như cái đầu lâu, làm tâm hồn cằn cỗi này có chút nao núng.

GDP bình quân đầu người của Colombia khoảng 7000 đô la một năm tức là vẫn còn rất nghèo so với Costa Rica của Trung Mỹ là 12000 đô la và Panama là 27000 đô la.

Giới kinh doanh Colombia thì thực tiễn hơn. Họ không muốn người tỵ nạn Venezuela ùa vào tạo thêm gánh nặng cho Colombia. Vì thế Tổng Thống Colombia Iván Duque thuộc khuynh hướng bảo thủ đã sốt sắng hợp tác với TT Donald Trump để dứt nọc chế độ Nicolás Maduro của Venezuala.

Những hình ảnh đẹp và cách cư xử văn minh nhân văn của người Colombia ngày hôm nay là kết quả của một tiến trình đấu tranh đẫm máu với chủ nghĩa Cộng Sản. Và dân tộc này đã được đền bù vì đã lựa chọn đúng một con đường để đi tới.