Nhiều người hỏi tôi những bài thơ đầu tiên chống bất công xã hội của anh ra đời vào thời điểm nào ? Xin thưa, ra đời ngay sau giải phóng nhưng thú thật tôi không nhớ nổi. Chỉ biết giai đoạn ấy (từ tháng 9-1975 đến 1977) tôi mới 21 tuổi đang làm biên tập trang văn nghệ báo Tuổi Trẻ (cùng với Hoàng Nghĩa tức Đôi Nạng Xứ Dừa) và phụ trách mục Thơ. Trong lúc đi thực tế tôi viết những bài thơ như THỜI CỦA THÚ, CÁI CÂN, ĐÓI, ĐÓI LIÊN TỤC… cất trong ngăn kéo lẫn “ngăn đầu” . Đến bây giờ những bài thơ kiểu đó đã đi vào bảo tàng lịch sử thơ ca thời mông muội nhất…
BÙI CHÍ VINH
THỜI CỦA THÚ
Ở một thời kỳ mà ngay cả bột mì
Cũng hóa thân thành thứ thức ăn tân kỳ nhất
Bóp nhẹ đôi tay thành bánh bao lúc lắc
Thêm vài cọng hành húp được bữa canh nui
Bóp thật nhanh vì bao tử rã rời
Dù được trang bị một bồ lý luận
Húp thật chậm vì dạ dày trống rỗng
Dù được nhai xong quan điểm lập trường
Ở một thời kỳ mà xe đụng ngoài đường
Xác người chết được đem lên bàn mổ
Mọi người xúm nhau như ong vỡ tổ
Chợ trời lăng xăng quảng cáo thuốc tây
Gã sửa xe chuẩn bị túi đồ nghề
Chiếc mỏ lết há hàm răng chó sói
Xe xích lô nối đuôi cười khiêu gợi
Chiếc nệm ăn mày thủng cả lò xo
Những con thú đói bu quanh con thú không no
Húp lẫn nhau chút bơ thừa sữa cặn
Ở một thời kỳ mà lương tri đi vắng
Nợ áo cơm làm thủng mắt con người
(1977)
CÁI CÂN
Cần loại cân gì ? Có ngay có ngay
Một bên là dạ dày, một bên là hộ khẩu
Sáng nay tôi đi bán máu
Hai mươi đồng một trăm rưỡi “xê xê”
Tôi lớn ở cầu tiêu, tôi chết ở vĩa hè
Thượng đế sinh tôi ra chưa chỉ định nơi cư trú
Sao chúng mày nỡ bắt tao làm con thú
Đói bánh mì và khoai
Cần loại cân gì ? Có ngay có ngay
Một bên là dạ dày, một bên là biên chế
Sáng nay nướu răng em có ghẻ
Răng vàng hai phân giá đúng tám mươi đồng
Đúng tám mươi đồng chiếc răng cửa hồi môn
Đúng tám mươi đồng nuôi bốn đứa con
Em không đứng đường, em không nằm ngửa
Em bán răng mình vắt ra giọt sữa
Chúng mua răng em bày biện văn phòng
Ở văn phòng thấy những xấp đơn
Ráng xếp hàng đi chờ vào biên chế
Em run rẫy chờ với nướu răng có ghẻ
Đói bánh mì và khoai
Cần loại cân gì ? Có ngay có ngay…
1977
Bùi Chí Vinh