Trump và Biden tái đấu năm 2024

Vào năm 2024, có đến 50 quốc gia trên thế giới bầu cử cấp lãnh đạo. Trong đó có “siêu cường” Mỹ là quan trọng nhất. Vì Mỹ là quốc gia có ảnh hưởng trên khắp toàn cầu từ Âu, Á, Phi đến Trung Đông. Siêu cường Mỹ là một nhân tố quan trọng mang tính quyết định vận mệnh của khu vực và toàn thế giới. Đặc biệt, bầu cử năm 2024 tại Mỹ có hai ứng cử viên nặng ký và cũng nặng tuổi đời thuộc đảng Dân Chủ và Cộng Hòa ra tranh cử, đó là TT Biden và cựu TT Trump: Hai nhân vật này vào năm 2020, khi tranh cử làm xáo trộn nền chính trị Mỹ và gây tổn hại danh dự nước Mỹ không ít. Nay không biết hai ông già này có lấy kinh nghiệm tiêu cực đó mà tránh tổn thương cho nước Mỹ không? Hay vẫn đường mòn lối cũ.
Đây là một đề tài “nhạy cảm”! Tuy nhiên bài viết không bênh, không chống bên nào mà nói lên sự thật, vì tin rằng sự thật có thể vượt qua mọi khổ ải khắc khe của cuộc đời và sự thật cũng có thể dời đi ngọn núi.

Thăm dò ý kiến cử tri mới nhất:

Theo “thăm dò ý kiến (poll)” mới nhất vào ngày 13/03/2024 của nhật báo USA Today do “Suffolk University Poll” (1) thực hiện thì tỷ số Trump và Biden xấp xỉ nhau. Ông Trump được 40% và ông Biden 38%. Với chỉ số thăm dò như vậy, không nói lên được gì khi những nhà thăm dò còn cho phép điều chỉnh lên xuống 3%.
Những cuộc thăm dò thường có tính cách thời vụ, nó không khẳng định được kết quả bầu cử, như năm 2016 qua thăm dò vào những ngày cuối: “bà Hillary Clinton dẫn đầu từ 1 đến 7 phần trăm của cử tri toàn quốc” (2), nhưng kết quả ông Donald Trump đã chiến thắng ghế Tổng Thống tháng 11/2016. 
Trở lại vấn đề bầu cử Tổng thống Mỹ năm nay, theo tiên đoán của mọi người một trận đấu khẩu nảy lửa vô tiền khoáng hậu chưa từng thấy. Đoán là vậy, nhưng suy cho cùng, thấy hai ông già này đã bắn hết đạn, những viên đạn chế bằng “thủ thuật” đã bắn đến viên cuối cùng nhưng chẳng thấy ma nào chết cả. Nay họ đang quay qua thuyết phục cử tri.

Cử tri Mỹ hôm nay nghĩ gì?

Ông Donald Trump

Donald Trump dù đã già 78 tuổi, nhưng thấy sức khỏa vẫn còn tốt, nói năng còn mạnh bạo chưa lẩm cẩm, điệu bộ nhanh nhẹn hơn ông Biden 82 tuổi. 
Ông Trump thắng lớn trong cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Cộng Hòa ở tiểu bang Iowa vào giữa tháng 1/2024, sự chiến thắng này như một phát súng lệnh trong đảng Cộng Hòa đối với các cuộc bầu cử sơ bộ ở các tiểu bang khác, do vậy ông cũng đã thắng lớn ở các tiểu bang kế tiếp.
Sở dĩ ông Trump thắng lớn ở các tiểu bang vì cử tri đã thấy trong 4 năm TT Trump cầm quyền nền kinh tế Mỹ đi lên một cách ổn định; Thứ 2, trong tình hình hiện nay siêu cường Mỹ cần một tổng thống có cá tính mạnh; Thứ 3 ông Trump bảo vệ không khoan nhượng quyền lợi của nước Mỹ trên chính sách ngoại giao và nhập cư; và thứ 4 dựa vào quá khứ 4 năm người ta cho rằng ông Trump có nhiều điều nói và làm đi đôi với nhau. 

Đó là những lợi điểm; bên cạnh đó, ông Trump cũng có những nhược điểm mà cử tri Mỹ và ngay cả trong nội bộ Đảng Cộng Hòa đều lo ngại về chuyện ông phải ra 4 phiên tòa (2 tiểu bang và hai liên bang) với 91 cáo trạng. Nếu có một vài cáo trạng nào đó mà ông Trump bị xử phạt ở tù trong nhà lao thì sự việc sẽ ra sao cho nền chính trị nước Mỹ. Mặc dù luật pháp của Mỹ không có điều khoản nào cấm một người trong tù làm tổng thống, thế nhưng không lẽ một nhà lãnh đạo của một nước nào đó đến thăm Hoa Kỳ phải vào nhà tù để gặp mặt Tổng Thống đang mang áo sọc tù! Luật là một việc, nhưng đối diện với thực tế điều hành một đất nước, đặc biệt siêu cường Mỹ là việc khác!

Ngoài ra ông Trump còn mắc phải những khuyết tật cá nhân làm cho cử tri Mỹ rất do dự: đó là do cá tính của ông nóng nảy, bảo thủ, quyết đoán – tính quyết đoán là con dao hai lưỡi khi giải quyết vấn đề có thể thành công nhanh chóng, nhưng cũng có thể làm hỏng việc lớn. Trên cương vị Tổng Thống Mỹ, tính quyết đoán không là ưu tiên xử dụng mà đòi hỏi tính kỹ càng, suy nghĩ chính chắn khi quyết định một vấn đề gì đối nội cũng như đối ngoại.

Thêm nữa, ông Trump thường sa thải cấp dưới, hàng bộ trưởng trong một thời gian ngắn! Đây là một điều cần phải thận trọng. Một ông bộ trưởng có làm được việc hay không thì phải cần thời gian để họ sắp xếp nhân sự và tổ chức lại cơ quan cho phù hợp. Chọn một vị bộ trưởng không thể tùy hứng đưa lên không làm theo ý mình mình rồi đưa xuống như nhân viên thường của một công ty. Vị bộ trưởng có thể không làm theo ý mình muốn 100% mà họ làm đúng luật pháp nước Mỹ đã ban hành!
Về đối ngoại: Do những lời tuyên bố của ông Trump đã không làm an tâm các đồng minh của Mỹ trên thế giới, điểm này có cử tri trong và ngoài đảng Cộng Hoà nghĩ rằng nếu ông Trump thắng cử thì ông sẽ điều khiển nước Mỹ như một “đại gia” sống sung sướng trên trên sự phồn vinh của quốc gia mình mà thiếu tinh thần “bố thí” nghĩa vụ quốc tế… Điều này sẽ làm Mỹ mất vai trò lãnh đạo thế giới!
Việc từ chối “sự biến đổi khí hậu” nên không có kế hoạch đầu tư vào năng lượng sạch, và Mỹ vắng mặt tại các hội nghị biến đổi khí hậu hằng năm của thế giới là điều cần nghiêm chỉnh xét lại!

Ông Joe Biden

Ông Joe Biden là một chính trị gia lâu năm, năm 30 tuổi ông đã vào Thượng Viện Hoa Kỳ, năm nay ông đã 54 năm trong chính trường, dĩ nhiên ông có nhiều kinh nghiệm. Ông Joe Biden được hàng lãnh đạo đảng Dân Chủ ủng hộ, không như ông Trump bên đảng Công Hòa lại có phe “Cộng Hòa No Trump” rất nhiều nhân vật chính trị từng lãnh đạo nước Mỹ như trong gia đình Bush là một ví dụ cụ thể. 
Về giải quyết những cuộc chiến tranh như ở Ukraine và Gaza: cho đến nay ông Joe Biden giữ quốc tế trong tình trạng yên ắng không để chiến tranh lan rộng thành đại chiến thế giới – có lẽ nhờ vào kinh nghiệm tiến/thối sau nửa thế kỷ làm chính trị thường đặt sự tính toán đi đầu hơn là quyết đoán. Về việc này, thời ông Trump làm tổng thống không có những cuộc chiến tranh tương tự, nên không thể so sánh xem ai giải quyết hay hơn.
Có nhiều người cho rằng nếu ông Trump mà làm tổng thống thì không xẩy ra chiến tranh ở Ukraine và Gaza. Đó chỉ là suy đoán thái quá. Ông Trump cũng thế thôi, vì ông Trump không thể kiểm soát được phiến quân Hamas, còn Putin thuộc thành phần cáo già cứng đầu, chủ trương chiến tranh và rất khó mặc cả, trừ khi nhường cho ông ta phần lợi lớn ở Ukraine thì sự thiệt hại không những đối với nền tự do, dân chủ, độc lập của Ukraine mà còn hăm doạ nền an ninh của cả khối NATO ở châu Âu.

Về kinh tế nói chung thì ông Trump có nhiều thành tựu và ổn định. Trong ba năm của ông Biden kinh tế cũng đi lên nhưng không ổn định, trồi trụt thất thường. Ông Biden không kiểm soát được nạn lạm phát làm cho đời sống người dân khó khăn hơn, gây hoài nghi đối với của nhiều cử tri Mỹ. Mặc dù kinh tế thời Biden đi xuống có logic của nó vì 3 năm đại dịch Covid-19 bị ngưng đọng mọi thứ, tiếp theo hai cuộc chiến ở Ukraine và Gaza giới hạn kinh tế phát triển và làm tiêu hao nguồn lực của Mỹ. Cử tri Mỹ chỉ thấy chuyện xẩy ra trước mắt liên quan đến “cơm, áo, gạo, tiền”, chứ ít ai kiên nhẫn ngồi nghe giải thích lý lẽ.

Một điều nữa của ông Biden mà hiện nay đảng Cộng Hòa đang khai thác triệt để, đó là tuổi tác là sự lẫn lộn của ông Biden trước công chúng. Cả hai ông Trump và Biden đều già. Nhưng ông Trump còn sức khỏe và tinh thần tỉnh táo hơn ông Biden. Nhiều khi ông Biden không kiểm soát được lời nói của mình trước công chúng và lẫn lộn những chuyện rất căn bản như Điều Tra Viên Đặc Biệt, Robert Hur ngày 13/03/2024 khi ra điều trần trước Quốc Hội xác nhận ông Biden quên năm tháng chết của con trai ông là Beau Biden.

Một người trong đảng Dân Chủ, ông Shurtleff, nguyên chủ tịch Hạ Viện tiểu bang New Hampshire từng ủng hộ hết mình ông Biden năm 2020. Nhưng đến năm 2024, Shurtleff và nhiều đảng viên Dân Chủ trên khắp nước Mỹ đều nhận thấy “một nhiệm kỳ là đủ cho ông Biden” – “No more 4 years”– vì tuổi quá già (thuộc U90). Theo một thăm dò của trung tâm Nghiên Cứu Các Vấn Đề Công của Associated Press thì chỉ có 37% đảng viên Dân Chủ trên toàn quốc muốn TT Biden ra tranh cử nhiệm kỳ thứ hai (7), trong khi các Thống Đốc, Thượng Nghị Sĩ và Dân Biểu Hạ Viện của đảng Dân Chủ đều ủng hộ ông Biden tái tranh cử.

Đó là những điều ghi nhận của các của tri Mỹ hôm nay. Những dữ kiện dưới đây là những con số biết nói từ các cơ quan nhà nước Hoa Kỳ đáng tin cậy sẽ trả lời từng mục để cử tri Hoa Kỳ có thể so sánh từng điểm thấy khả năng của 2 vị tổng thống đã điều hành nước Mỹ ra sao? Từ đó tự mình suy nghĩ sẽ bỏ phiếu cho ai vào ngày 5/11/2024!

1) Gia tăng công việc làm:
Ông Joe Biden đã tạo ra hơn 14 triệu việc làm trong ba năm qua, trung bình hàng tháng là hơn 400,000 việc làm. Tuy nhiên, gần đây đã chậm lại, với 216,000 việc làm mới trong tháng 12/2023.
Ông Trump đã tạo ra trung bình 176,000 việc làm mỗi tháng trong ba năm đầu liên tục, năm 2000 gặp nạn đại dịch virus Vũ Hán (Covid-19) rất nhiều công ty, bussiness nhỏ đóng cửa và sa thải nhân công khiến hơn 20 triệu việc làm bị mất một cách đột ngột.
Biểu đồ dưới đây lấy từ thống kê của Bộ Lao Động Hoa Kỳ cho thấy thời ông Biden tạo ra công việc làm nhiều hơn so với thời ông Trump.

2) Nạn thất nghiệp:
Dưới thời ông Trump trong ba năm đầu tỷ lệ thất nghiệp giảm xuống mức thấp nhất trong 50 năm là 3.5%. Trong nhiệm kỳ tổng thống của Biden, tỷ lệ thất nghiệp còn giảm hơn một chút xuống 3.4% vào đầu năm 2023. Hiện tại nó đứng ở mức 3.7%. Như vậy cả hai ông già đều lo cho nạn thất nghiệp của người dân khá tốt.

3) Kinh tế:
Nền kinh tế Hoa Kỳ tăng trưởng dưới thời Trump và cả Biden. Tổng sản phẩm quốc nội là thước đo của tất cả hàng hóa được sản xuất trong nước, đã tăng khoảng 22% kể từ khi Biden nhậm chức. Con số này là 14% dưới thời kỳ Tổng Thống Trump cùng kỳ. Khi đại dịch virus Vũ Hán tàn sát năm 2000 buộc nền kinh tế lao dốc đột ngột. Nhờ nước Mỹ nhiều tiền, Tổng Thống tung ra nhiều đợt tài chánh hàng ngàn tỷ USD kích thích kinh tế, nhờ vậy nên kinh tế đã tăng trưởng đã trở lại vào năm 2021.
Qua biểu đồ của văn phòng phân tích kinh tế, cho chúng ta thấy: Dưới thời Biden, đồ biểu ghi nhận có 5 quý (mỗi quý 3 tháng) đã liên tiếp tăng trưởng rồi thình lình bị sụt giảm đến số âm 2 quý đầu năm 2022. Các nhà kinh tế lưu ý rằng tốc độ tăng trưởng kinh tế hiện nay với tỷ lệ tăng hằng năm là 4.9% tính đến tháng 9/2023 là không bền vững và nhiều người dự đoán tốc độ tăng trưởng kinh tế sẽ đi xuống trong năm 2024.

3) Giá xăng:
Giá xăng là đầu tàu kéo các vật giá sinh hoạt khác đi theo nó. Giá xăng thời Tổng Thống Trump từ $2.25/gallon trong tháng 1/2017 đến cao nhất là $2.90 trong tháng 5/2018. Thời Tổng Thống Biden giá xăng tăng gấp ba đến $4.93/gallon vào tháng 6/2022 (tính theo những tiểu bang miền Trung nước Mỹ, ở California giá cao hơn). Hiện giá xăng có phần hạ xuống nhưng không ổn định, trồi trụt bất thường.
Một điều hơi lạ là Tổng thống không có quyền hạn kiểm soát giá xăng. Nhưng khổ một nỗi giá xăng lên xuống lại ảnh hưởng đến vật giá sinh hoạt của người dân mà Tổng Thống chịu trách nhiệm trực tiếp. Như vậy bằng quyền hạn trực tiếp hay gián tiếp, Tổng Thống phải làm sao cho cho giá xăng xuống thì vật giá sinh hoạt mới ổn định. Và nhận được nhiều phiếu bầu hơn trong kỳ bầu cử tới. 
Đại dịch virus Vũ Hán kéo dài 3 năm, bao nhiêu cơ sở sản xuất xăng dầu ngưng sinh hoạt. Chiến tranh Ukraine gây nên số lượng dầu khổng lồ ở Nga không bán cho Tây Phương. Giá xăng tăng nhanh từ năm 2020. Hiện nay giá xăng chừng $3/gallon. Nếu giá xăng lên cao sẽ dẫn đến sự dễ dàng thất cử của Tổng Thống Biden trong cuối năm nay. 

4) Ngành địa ốc

Ngành địa ốc ở Mỹ (Real Estate) đóng góp vào 12-13% tổng số GDP của nước Mỹ hằng năm. Sự bấp bênh của thị trường địa ốc làm cho ngành Real Estate kém đi. Nhìn vào những dữ kiện về lãnh vực địa ốc với đồ hình cung cấp của Cục Điều Tra Dân Số và Bộ Phát triển Nhà Cửa ở Nông thôn và Thành thị. Giá nhà trong suốt nhiệm kỳ 4 năm của Tổng Thống Trump rất ổn định, dưới thời ông Biden giá nhà lên cao ngất ngưỡng và không ổn định. Theo Goldman Sachs, giá nhà tăng đáng kinh ngạc, trong thời kỳ đại dịch tăng 49% từ mùa xuân 2020 đến mùa thu 2022. Như vậy ít người người đủ tiêu chuẩn để ngân hàng cho vay tiền mua nhà. Nhắm mắt chúng ta cũng biết thị trường địa ốc của Mỹ đi xuống. Tờ Wall Street Journal số ra ngày 19/01/2024 cho biết “Năm 2023, ở Mỹ số nhà bán thấp nhất trong 30 năm qua” (6) và thị trường địa ốc xuống 19%.

5) Nạn lạm phát
Lạm phát là một điều nguy hiểm cho lá phiếu của Joe Biden, tất cả chúng ta ai cũng kêu ca vật giá sinh hoạt gia tăng, đặc biệt các cửa hàng Việt Nam gia tăng không “luật lệ”. Mặc dù chính quyền của ông Biden tuyên bố đã giảm lạm phát. Nhưng những lời tuyên bố đó không phản ảnh với sự thật vật giá ngoài thị trường và chính phủ cũng không có biện pháp kiểm soát chặt chẽ. Hiện vật giá tiêu dùng vẫn còn cao, lạm phát dưới thời Biden đã lên cao nhất trong vòng 40 năm, bao gồm hàng tạp hóa, xe, điện nước, bảo hiểm nhà, xe và sức khỏe đều theo nhau đi lên. Chính phủ Biden có tăng tiền hưu an ủi cho 60 triệu người Mỹ hưu trí 8% nhưng chẳng thấm vào đâu so với vật giá gấp đôi. Các cử tri Mỹ cho rằng lạm phát là mối lo ngại hàng đầu của họ.

7) Lãi suất (tiền lời)
Tiền lời, hệ thống điều hành của Mỹ là trách nhiệm Cục Dự trữ Liên Bang Hoa Kỳ (Fed/Federal Reserve System) hoạt động độc lập. Những hành động tăng hay hạ lãi suất của Fed có tác động sâu rộng đến nền kinh tế Mỹ. Trong nhiệm kỳ của TT Joe Biden, Fed đã tăng lãi suất đến 11 lần để kiềm chế lạm phát. Mỗi lần Fed tăng thì sẽ có những tác động dây chuyền lên toàn nền kinh tế, đặc biệt tiền lời ngân hàng hoặc thẻ tín dụng tăng lên theo tỳ lệ thuận của Fed.

Với hai lãnh vực tiền lời của ngân hàng và thẻ tín dụng tăng thì nó sẽ giới hạn sức tiêu thụ của người dân, kém đi sự kích cầu nền kinh tế. Biết rằng Tổng Thống có rất ít quyền hạn về tăng giảm lãi suất, nhưng khi “cơm, áo, gạo tiền” đập vào núm ruột người dân thì họ sẽ buộc tội cho Tổng Thống kém khả năng lãnh đạo quốc gia để vật giá leo thang – đó là vấn đề!

8) Thu nhập và tiêu dùng

Từ khi có đại địch virus Vũ Hán người dân Mỹ bị cách ly ở trong nhà, phố xá vắng tanh. Nhiệm kỳ của Joe Biden nằm trong tình trạng khốn đốn này. Sự giảm sút tiêu dùng của người dân kéo dài nhiều năm gây biến động lớn đối với nền kinh tế. Bắt đầu năm 2024, người Mỹ có định mức lương tối thiểu tăng, các công ty đều tăng lương để bắt kịp với vật giá lạm phát cho nên nên năm 2024 là năm có hy vọng dân chúng tiêu dùng nhiều và nền kinh tế hồi phục.
Nhìn vào biểu đồ của Cục Phân Tích Kinh Tế Hoa Kỳ. Dưới thời Trump, chúng ta thấy sức chi tiêu người dân tăng lên đều đặn cho đến khi đại dịch bắt đầu. Mức tiêu thụ dưới thời TT Trump rất khỏe và tăng đều một cách ổn định phần bên phải của Tổng Thống Biden cũng tăng nhưng không ổn định trong suốt những năm ông cầm quyền.

9) Thị trường chứng khoán (Stock market)
Biểu đồ chứng khoán tăng trưởng nhanh chóng trong nhiệm kỳ 4 năm tổng thống của Trump và tiếp tục đi lên dưới thời TT Biden. Vào khoảng cuối năm 2023 thì chậm lại và đi xuống tình trạng xảy ra như đầu năm 2019 dưới thời cựu TT Trump. Thị trường chứng khoán Dow Jones, Nasdaq và Standard & Poor’s 500 đạt mức cao nhất vào đầu năm 2024 tình trạng như cựu TT Trump vào đầu năm 2020.
Về thị trường chứng khoán cả hai Tổng Thống đều cố gắng giữ bửu bối nước Mỹ khỏi rơi vào khủng hoảng.

10) Tâm lý người tiêu dùng:

Bất chấp sức mạnh của nền kinh tế như thế nào hiện nay, người Mỹ tỏ ra hết sức chán nản khi nói đến vấn đề tài chính của họ trong nhiệm kỳ của TT Biden. Tâm lý người tiêu dùng giảm xuống mức thấp nhất từ khi Joe Biden lên làm Tổng Thống cho đến tháng 6/2022, trong thời gian đó khi giá xăng ở mức cao kỷ lục.
Từ lúc thị trường đã phục hồi phần nào nhưng tâm lý người tiêu dùng cũng vẫn ở mức thấp hơn so với thời cựu TT Trump.
Hiện nay thị trường được người dân chú ý đến la 2mua xe hơi, du lịch và đi ăn ngoài… đã giúp thúc đẩy nền kinh tế phát triển.

11) Nợ công nhà nước (thâm thụt liên bang)
Thâm thụt liên bang là số tiền chính phủ chi tiêu nhiều hơn số tiền chính phủ thu vào.
Thời cựu TT Trump bắt đầu nhậm chức 1/2017 đã thâm thủng 1440 tỷ USD đến đầu năm 2020 thì đến 1670 tỉ.
Khi mới lên nhậm chức TT Biden muốn kích thích kinh tế nên cho mỗi người mỹ $1400 USD đã cộng thêm 1720 tỉ vào 3/2021. Thêm nữa, TT Biden giảm thuế như một đặc ân đối với giới lao động sau cơn đại dịch Covid-19, đã làm tăng nợ công quốc gia lên 7800 tỷ USD. Đây là số nợ lớn chưa từng có của nước Mỹ và nay đến mức báo động. Đến năm 2022 có hạ xuống nhưng năm 2023 lại lên lại.

Đó là những con số chứng minh cho cử tri thấy để suy nghĩ chọn đúng lá phiếu của mình trong tháng 11/2024

Hoa Kỳ, ngày 15/03/2024

Lê Hoành Sơn

---

Chú thích:

(1) https://www.usatoday.com/story/news/politics/elections/2024/03/13/poll-trump-leads-biden/72933453007/
(2) https://www.pewresearch.org/short-reads/2016/11/09/why-2016-election-polls-missed-their-mark/
(3) https://finance.yahoo.com/news/gdp-growth-under-trump-compares-121008953.html
(4) https://abcnews.go.com/Business/trumps-economic-legacy/story?id=74760051
(5) https://www.nahb.org/news-and-economics/housing-economics/housings-economic-impact/housings-contribution-to-gross-domestic-product
(6) https://www.wsj.com/economy/housing/home-sales-likely-fell-to-15-year-low-in-2023-3da220e1
(7) https://www.voatiengviet.com/a/no-luc-tai-tranh-cu-cua-ong-biden-vap-phai-su-phan-doi-tu-mot-so-dang-vien-dan-chu/6992427.html